Wojewodowie wyciągają wnioski

Wojewodowie prowadzą czynności kontrolne w zakresie wykorzystania dotacji celowej, przeznaczonej na zwrot części wydatków poniesionych w ramach funduszu sołeckiego.

Wojewodowie wyciągają wnioski

Wojewodowie prowadzą czynności kontrolne w zakresie wykorzystania dotacji celowej, przeznaczonej na zwrot części wydatków poniesionych w ramach funduszu sołeckiego. Nasz raport dotyczy stanu na lata 2012-2013. W powyższym okresie w województwach dolnośląskim, łódzkim, małopolskim oraz pomorskim pracownicy urzędów wojewódzkich przeprowadzili kontrole dotyczące funduszu sołeckiego. W pozostałych województwach wojewodowie weryfikując wnioski o zwrot części wydatków z funduszy sołeckich, korzystali z materiałów przekazanych przez regionalne izby obrachunkowe (RIO). Jedynie w województwie warmińsko-mazurskim urząd nie prowadził kontroli, jak również nie wpłynęły do urzędu wojewódzkiego informacje o nieprawidłowościach dotyczących realizacji funduszu sołeckiego z RIO.

Proponujemy zapoznać się z przykładowymi wystąpieniami pokontrolnymi:

1.  Gmina Dzierżoniów (dolnośląskie; kontrola Urzędu Wojewódzkiego). Dokumentacja dostępna jest TUTAJ.

 

2. Gminy Zawady oraz Krypno (podlaskie; kontrola Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku z wnioskami przekazanymi wojewodzie). Dokumentacja dla gm. Zawady dostępna jest TUTAJ i TUTAJ oraz dla gm. Krypno TUTAJ.

Działania wojewodów na rzecz lepszej rozliczalności funduszu sołeckiego

Jak zauważył prezes RIO w Bydgoszczy w piśmie skierowanym w lutym 2012 r. do wojewody kujawsko-pomorskiej (znak RIO-KF-4316-1/2012) niektóre jednostki samorządu dokonywały szczegółowej weryfikacji złożonych wniosków sołeckich dopiero na etapie sporządzania wniosków kierowanych do Pani Wojewody o zwrot z budżetu państwa części poniesionych wydatków o wartość zadań przewidzianych do realizacji przez sołectwa, których wnioski nie spełniały merytorycznych i formalnych wymogów ustawy.

Wojewoda śląski pismem z 30 kwietnia 2013r r. (znak RRIII.1331.2.2013) poinformował, iż nie prowadzi w jednostkach samorządu terytorialnego kontroli dotyczących funduszu sołeckiego, a jedynie dokonuje weryfikacji wniosków o zwrot części wydatków w ramach funduszu sołeckiego pod względem formalnym i rachunkowym. W związku ze stwierdzanymi nieprawidłowościami występującymi w powyższych wnioskach, służby wojewody wprowadziły obowiązek dostarczania wraz z wnioskiem dodatkowych dokumentów takich jak: druk RB-27S i druk RB-28S oraz przedstawiania wysokości wydatków przypadających na poszczególne sołectwa (w celu stwierdzenia czy wydatki nie przekroczyły dopuszczalnej dziesięciokrotności kwoty bazowej Kb). Działania te pozwalają na wyeliminowanie ewentualnych błędów formalno-rachunkowych na etapie składania wniosków o zwrot części wydatków w ramach funduszu sołeckiego przez gminy z terenu województwa śląskiego.

Jak zauważył wojewoda wielkopolski kontrole w zakresie funduszu sołeckiego zostaną wciągnięte do planu kontroli na 2014 rok (pismo z 6 maja 2013 r., znak IR-VIII.1331.1.2013.7), zaś prezes RIO poinformował wojewodę wielkopolskiego o nieprawidłowościach ujawnionych w kontrolach prowadzonych przez RIO w gminach Kamieniec i Lądek w zakresie przestrzegania przepisów Ustawy o funduszu sołeckim. Skan korespondencji dostępny jest TUTAJ.

Podobnie wojewoda zachodniopomorski planuje podjęcie dalszych działań w oparciu o dokumenty przekazane przez RIO. Dokumenty związane z kontrolami w województwie zachodniopomorskim dostępne są TUTAJ oraz TUTAJ.

Występują również sytuacje, w których urząd wojewódzki nie prowadził kontroli, ale wskutek działań RIO sama gmina wystąpiła do urzędu wojewódzkiego o korektę wysokości zwrotu. Jak stwierdził wojewoda podkarpacki (pismo z 30 kwietnia 2013 r.) w październiku 2012 r. gmina Boguchwała złożyła korekty wniosków o zwrot z budżetu państwa części wydatków wykonanych w ramach funduszu sołeckiego za rok 2010 i 2011. Korekty wykonano na skutek przeprowadzonej w ww. gminie kontroli przez Regionalną Izbę Obrachunkową, która wykazała, iż na skutek pominięcia przez gminę regulacji art. 2 ust. 1 ustawy o funduszu sołeckim zawyżono fundusz sołecki na lata 2010 i 2011, co było pochodną nienależnie pobranej dotacji z budżetu państwa. Burmistrz gminy Boguchwała zwrócił nienależnie otrzymaną kwotę dotacji wraz z odsetkami.

Przykłady kontroli

Przedstawiamy zróżnicowane przykłady kontroli z województw małopolskiego, pomorskiego oraz świętokrzyskiego. W roku 2012 małopolski urząd wojewódzki przeprowadził cztery kontrole, których przedmiotem była realizacja dotacji celowych na częściowy zwrot wydatków poniesionych w ramach funduszu sołeckiego. W 2013 roku wojewoda małopolski zaplanował przeprowadzenie 8 kontroli w jednostkach samorządu terytorialnego dotyczące funduszu sołeckiego.

Przykłady z Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego projektów wystąpień pokontrolnych (3, 4), wystąpień pokontrolnych (5, 6) i pisma dotyczącego zwrotu do budżetu państwa dotacji pobranej w nadmiernej wysokości (7) dostępne są po kliknięciu nazwy gminy:

3.    Gmina Nowy Targ
4.    Gmina Wolbrom
5.    Gmina Limanowa
6.    Gmina Podegrodzie
7.    Gmina Zabierzów

Wyniki kontroli prawidłowości ustalenia kwoty dotacji na realizację funduszu sołeckiego w 2011 r. (8-10) przeprowadzone przez Pomorski Urząd Wojewódzki:

8.    Gmina Bobowo (str. 7-11)
9.    Gmina Czarna Dąbrówka (str. 3-5)
10.  Gmina Szemud (str. 6-7)

Pomorski Urząd Wojewódzki poddał również powyższej kontroli gminę Stary Dzierzgoń oraz miasta i gminy: Bytów, Czersk, Kępice, Miastko, Nowy Dwór, Sztum. Wystąpienia pokontrolne są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego TUTAJ.

Jak informuje wojewoda świętokrzyski (pismo z 6 maja 2013 r., znak PNK-III.1331.2.2013) do Wydziału Finansów i Budżetu tut. Urzędu w 2012 r. wpłynęły dwa pisma z Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach dotyczące nieprawidłowości stwierdzonych przy realizacji funduszu sołeckiego. Powyższa korespondencja dotyczyła Miasta i Gminy Jędrzejów oraz Gminy Bliżyn. W przypadku Miasta i Gminy Jędrzejów wydana została decyzja organu I instancji w sprawie przypisania do zwrotu nadebranej części dotacji celowej w kwocie 7.517,51 zł. Nadmienić należy, że w dniu 1 października 2012 r. na rachunek bankowy Wydziału, prowadzony przez NBP O/Kielce wpłynęła w/w kwota wraz z należnymi odsetkami, przekazana przez Urząd Miejski w Jędrzejowie. Z kolei Gmina Bliżyn dokonała w dniu 19 grudnia 2012 r. dobrowolnego zwrotu kwoty 13.740,81 zł, wraz z należnymi odsetkami w wysokości 410,00 zł, stanowiącej nadebraną część dotacji przeznaczonej na zwrot wydatków wykonanych w ramach funduszu sołeckiego w 2010 i 2011 roku.

Warto zwrócić w tym miejscu uwagę na przypadek gminy Bliżyn. Do realizacji zostały przyjęte wnioski nie zawierające uzasadnienia. Jak zauważyła RIO, wójt zobowiązany był odrzucić takie wnioski, jako niespełniające warunków określonych w art. 4 ust. 3, informując jednocześnie o tym sołtysa. Wójt wniósł zastrzeżenia, stwierdzając że uzasadnienie wniosku o fundusz sołecki może być prezentowane w formie ustnej. Kolegium Izby nie podzieliło tego stanowiska wskazując na przepis art. 4 ust. 5 ustawy o funduszu sołeckim i oddaliło zastrzeżenia wójta do wniosków wystąpienia pokontrolnego. Uzasadnienie stanowi niezbędny element wniosku o fundusz sołecki i każdy wniosek nie zawierający uzasadnienia musi być odrzucony przez organ wykonawczy gminy. Pełna dokumentacja dostępna jest w BIP RIO w Kielcach dla gminy Bliżyn TUTAJ, dla miasta i gminy Jędrzejów TUTAJ.

Wymiana informacji

W jednym z analizowanych przypadków – w województwie zachodniopomorskim informacje o stwierdzonych nieprawidłowościach zostały przekazane do urzędu wojewódzkiego tak przez RIO jak i przez NIK. Jak poinformował w maju 2013 r. wojewoda zachodniopomorski: przekazane przez RIO, a także NIK materiały wskazujące nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z funduszu sołeckiego obecnie poddawane są dogłębnej analizie, której efektem będzie skierowanie do właściwych gmin wezwań do zwrotu dotacji pobranych w nadmiernej wysokości lub wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem (znak FB.1331.2.2013.LM).

Konkluzje z wywiadów

Jednym z problemów poniesionych przez pracowników urzędów wojewódzkich w czasie przeprowadzonych przez nas rozmów telefonicznych w 2012 r. była kwestia niewystarczającej weryfikacji wniosków przez wójtów/burmistrzów na etapie przyjmowania wniosków do realizacji. Problem ten występował w pierwszych latach funkcjonowania Ustawy o funduszu sołeckim. W efekcie w niektórych przypadkach na etapie wykonywania budżetów gmin okazywało się, że wybrane przedsięwzięcia nie mogły zostać ujęte we wnioskach o fundusz sołecki i realizowane były poza funduszem sołeckim. Takie postępowanie nie pozwala określić realizowanej procedury jako funduszu sołeckiego. O zamknięciu trzyletniego cyklu funduszu sołeckiego (podejmowanie decyzji, realizowanie przedsięwzięć, występowanie o zwrotu części wydatków) można mówić dopiero w momencie otrzymania zwrotu części wydatków z budżetu państwa.

Zwracamy uwagę, że weryfikując wykonanie wydaktów poniesionych z funduszy sołeckich, kontrolerzy urzędów wojewódzkich podobnie jak w przypadku kontroli przeprowadzanych przez regionalne izby obrachunkowe, zapoznają się z całością dokumentacji dotyczącej funduszu sołeckiego.