Wyrok WSA w Poznaniu ze skargi mieszkańców na uchwałę rady gminy

WSA w Poznaniu stwierdził nieważność uchwały Rady Gminy Lipno, odrzucającej wniosek sołectwa Lipno o włączenie do budżetu gminy przedsięwzięć tego sołectwa.

Mieszkańcy Lipna odnieśli sukces

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 3 sierpnia 2012 r., sygn. akt I SA/Po 344/12, stwierdził nieważność uchwały Rady Gminy Lipno z 29 grudnia 2011 r. nr XVII/123/2011 odnośnie odrzucenia wniosku sołectwa Lipno o włączenie do budżetu przedsięwzięć tego sołectwa.

Wyrok ma istotne znaczenie dla realizacji Ustawy o funduszu sołeckim. Przedsięwzięcia ujęte we wnioskach o fundusz sołecki wpisywane są do budżetu gminy. Zgodnie z art. 4 ust. 7 Ustawy o funduszu sołeckim: Uchwalając budżet, rada gminy odrzuca wniosek sołectwa, w przypadku gdy zamierzone zadania nie spełniają wymogów określonych w art. 1 ust. 3.

Zdaniem Sądu ogólne sformułowania, a w szczególności powoływanie się na społeczne zastrzeżenia i kontrowersje nie mogą być brane pod uwagę w kontekście ściśle określonych warunków w jakich może rada gminy odrzucić wniosek sołectwa.

Wyrok WSA w Poznaniu dostępny jest tutaj.

 

Unieważniona uchwała Rady Gminy dostępna jest tutaj.

Uchwała Rady Gminy Lipno Nr XVII/123/2011

Mieszkańcy sołectwa Lipno w gminie Lipno, w woj. wielkopolskim w terminie do 30 września 2011 r. złożyli wniosek o fundusz sołecki.

Wniosek spełnił warunki określone w art. 1 ust. 3 Ustawy o funduszu sołeckim, czyli ujęte w nim przedsięwzięcia są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców i są zgodne ze strategią rozwoju gminy.

Na etapie tworzenia budżetu gminy, Rada Gminy Lipno, postanowiła nie ujmować przedsięwzięć z wniosku o fundusz sołecki w budżecie. 29 grudnia 2011 r. Rada Gminy Lipno podjęła Uchwałę Nr XVII/123/2011 w sprawie rozpatrzenia wniosku o przyznanie środków z funduszu sołeckiego, odrzucając wniosek mieszkańców.

W uzasadnieniu uchwały Rada Gminy wskazała, iż przesłanką odrzucenie tego konkretnego wniosku było przedsięwzięcie określone wyjazd na wystawę rolniczo-ogrodniczą, które zdaniem radnych służyłoby wąskiemu gronu mieszkańców, co zamiast służyć integracji społeczności, będzie dezintegrować mieszkańców sołectwa. Dodatkowo za odrzuceniem wniosku sołectwa przemawia okoliczność braku wstępnego kosztorysu, który nie został dołączony do wniosku. Ponadto wartość przedsięwzięcia objętego wnioskiem – budowa sanitariatów, jest kilka razy wyższa od wartości środków funduszu sołeckiego, co wynika z kosztorysu dołączonego 16 grudnia 2011 r. (…) Wniosek Sołectwa Lipna budzi zbyt wiele kontrowersji i zastrzeżeń mieszkańców, co do zgodności ze strategią Rozwoju Gminy, szczególnie w punkcie: budowa sanitariatów w Parku Lipnie.

Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa

Mieszkańcy Sołectwa Lipno poprzez swojego Sołtysa postanowili zaskarżyć tę uchwałę zgodnie z art. 101 ustawy o samorządzie gminnym. Pierwszym krokiem do zaskarżenia uchwały rady gminy jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, co też zostało w tej sprawie uczynione. W wezwaniu podniesione zostało, iż zakres kontroli poprawności zgłaszanego wniosku w zakresie spełnienia warunków określonych w art. 4 ust. 2 – 4 Ustawy o funduszu sołeckim należy do kompetencji wójta gminy. Dokonywanie oceny w tym zakresie przez radę gminy jest przekroczeniem uprawnień przysługujących ustawowo radzie i wchodzenie w kompetencje wójta gminy.

W zasadzie mieszkańcy podkreślali, iż rada gminy nie miała kompetencji do tak daleko idącego rozstrzygnięcia, ponieważ pierwotnie wniosek sołectwa nie został odrzucony przez wójta zgodnie z art. 4 ust. 5 ustawy o funduszu sołeckim: wójt (burmistrz, prezydent miasta) w terminie 7 dni od dnia otrzymania odrzuca wniosek niespełniający warunków określonych w ust. 2-4, informując jednocześnie o tym sołtysa tj. wniosek podlega badaniu czy został przyjęty zgodnie z procedurą, czy zawiera elementy niezbędne (przedsięwzięcie, koszt, uzasadnienie), czy złożony został w terminie oraz czy nie została przekroczona kwota przeznaczona na sołectwo. Organ wykonawczy badając wniosek przed włączeniem go do projektu budżetu jest zobowiązany do dokonania oceny, czy spełnia wszystkie kryteria.

Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

W związku z tym, że Rada Gminy po złożeniu wezwania do usunięcia naruszenia prawa nie uchyliła uchwały, Sołtys w imieniu mieszkańców złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W uzasadnieniu skargi podniesiono, że wszystkie przedstawione przez  mieszkańców przedsięwzięcia należą do zadań własnych gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców gminy oraz są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Natomiast przedsięwzięcie pod nazwą Budowa sanitariatów w Parku w Lipnie jest zadaniem, które sołectwo realizuje już trzeci rok z rzędu (w latach 2010, 2011 i 2012 ). W grudniu 2011 r., kilka dni przed sesją Rady Gminy, Wójt Gminy, realizując przyjęte przedsięwzięcia sołectwa na 2011 r., dokonał zakupu materiałów budowlanych związanych z budową sanitariatów w parku w Lipnie. Na rok 2012 sołectwo przyjęło to przedsięwzięcie jako kontynuację zadania już realizowanego w ramach funduszu sołeckiego.

Zdaniem skarżącej  pani Sołtys, podejmując przedmiotową uchwałę Rada Gminy nie wykazała, że zaplanowane przedsięwzięcia nie są zadaniami własnymi gminy, że nie służą poprawie warunków życia mieszkańców gminy, ponadto że nie są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Czyli Rada Gminy w żadnym punkcie swojej uchwały nie stwierdziła, że zamierzone przez mieszkańcó zadania nie spełniają wymogów określonych w art. 1 ust. 3 Ustawy o funduszu sołeckim.

Uchwałą z 28 marca 2012 r. Nr XXI/153/2012 Rada Gminy wskazała, iż jest za odrzuceniem skargi mieszkańców. Uchwała dostepna jest tutaj.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

Sąd przyznał rację mieszkańcom. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu nie zgodził się z argumentacją Rady Gminy i uznał, że uchwała o odrzuceniu wniosku sołectwa została podjęta z naruszeniem prawa. W zasadzie Sąd orzekając wskazał na następujące przesłanki wynikające z art. 4 ust. 7 ustawy o funduszu sołeckim: rada gminy odrzuca wniosek sołectwa, w przypadku gdy zamierzone zadania nie spełniają wymogów określonych w art. 1 ust. 3 – czyli wniosek może zostać przez radę gminy odrzucony, jeżeli planowane zadania z funduszu sołeckiego nie są zadaniami własnymi, nie służą poprawie warunków życia mieszkańców, nie są zgodnie ze strategią rozwoju gminy. Dlatego też zdaniem sądu uzasadnienie uchwały o odrzuceniu wniosku sołectwa ma spełniać takie kryterium  W konsekwencji, aby adresat uchwały wiedział z jakich powodów rada gminy odrzuca konkretny wniosek, koniecznym jest, aby stosowny akt (uchwała) zawierała uzasadnienie, w którym znajdą się odniesienia do przywołanych kryteriów oceny wniosku. Takie uzasadnienie pozwoli również – w razie zaskarżenia uchwały – ocenić sądowi, czy zaskarżony akt jest zgodny z obowiązującym prawem.

Sąd rozpatrując skargę mieszkańców dokonał analizy zaskarżonej uchwały i uznał, iż z jej uzasadnienia nie wynika, że każde z pięciu przedsięwzięć nie spełnia kryteriów wskazanych w art. 1 ust. 3 ustawy o funduszu sołeckim. Zdaniem Sądu ogólne sformułowania, a w szczególności powoływanie się na społeczne zastrzeżenia i kontrowersje nie mogą być brane pod uwagę w kontekście ściśle określonych warunków w jakich może rada gminy odrzucić wniosek sołectwa. Ponadto w ocenie sądu rada wskazując na niektóre podstawy rozstrzygnięcia wkroczyła w uprawnienia organu wykonawczego, który (co sygnalizowali w skardze mieszkańcy) dokonuje wstępnej oceny wniosków sołectw na podstawie art. 4 ust. 5 ustawy o funduszu sołeckim.

Wnioski dla mieszkańców sołectw

Ostatecznie Sąd wskazał, iż jego rozstrzygniecie ma taki skutek, iż rada gminy ma obowiązek raz jeszcze rozpoznać wniosek sołectwa o przyznanie środków z funduszu sołeckiego.

Co warto zapamiętać:

– wójt, burmistrz, prezydent ma tylko siedem dni na ewentualne odrzucenie wniosku sołectwa, a w przypadku upłynięcia tego terminu wniosek jest ważny,

– przedsięwzięcia ujęte we wniosku o fundusz sołecki muszą zostać ujęte w budżecie gminy,

– jeśli na etapie tworzenia budżetu rada gminy nie wpisze przedsięwzięć do budżetu, podejmując uchwałę o odrzuceniu wniosku, taką uchwałę rady gminy można zaskarżyć do sądu,

– zaskarżenie takiej uchwały musi być poprzedzone wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa,

– ustawa o funduszu sołeckim w art. 4 ust. 7 przewiduje ściśle określone przyczyny, z jakich rada gminy może odrzucić wniosek o fundusz sołecki,

– przyznanie racji mieszkańcom przed sądem zobowiązuje radę gminy do ponownego zajęcia się wnioskiem i ewentualnie do włączenia tych przedsięwzięć do aktualnie realizowanego budżetu.