Sami swoje – o funduszu w Miedzeszynie

11-13 maja 2012 r. odbyło się spotkanie uczestników i uczestniczek ackji Masz Głos Masz Wybór zainteresowanych funduszem sołeckim

Dziękujemy wszystkim, którzy zapisali się do zadania o funduszu sołeckim w akcji Masz Głos Masz Wybór!

Między 11 a 13 maja 2012 r. odbyło się spotkanie stacjonarne uczestników i uczestniczek ackji. Materiały, jakimi posługiwaliśmy się na szkoleniu, dostępne są w wersji elektronicznej, jednak wiele wymaga szczegółowego omówienia. Informacje, jakie znajdują się niżej stanowią uzupełnienie naszych dyskusji, ćwiczeń, wykładów oraz programu znajdującego się na stronie Fundacji Batorego tutaj. Przede wszystkim dzieliliśmy się i nadal dzielimy się naszymi doświadczeniami!

Ramowy program spotkania 11-13 maja 2012 r. znajduje się tutaj.

Cykl zajęć w ramach spotkania można podsumować w czterech blokach tematycznych.

1.    Od konstytucji do statutu sołectwa

Omawianie kwestii ustrojowych, regulujących funkcjonowanie jednostek pomocniczych samorządu terytorialnego , rozpoczęliśmy od rozmowy o zapisanej w konstytucji zasady pomocniczości, umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot. O ustrojowym umocowaniu sołectw rozmawialiśmy w oparciu o przepisy ustawy o samorządzie gminnym. Przedstawialiśmy także zapisy statutów gmin oraz sołectw. Określiliśmy role: zebrania wiejskiego, rady sołeckiej, sołtysa. Zastanawialiśmy się, jak powinien być skonstruowany poprawny statut sołectwa – nie tylko w perspektywie funduszu sołeckiego ale również m.in. w sytuacji dysponowania majątkiem sołectwa.

Polecamy, aby każda osoba zainteresowana funkcjonowaniem swojego sołectwa zapoznała się ze statutem własnego sołectwa, gdzie określone są np. forma informowania o zebraniu wiejskim, prawa i obowiązki sołtysa. Warto zaznajomić się także z odpowiednimi zapisami statutu gminy. Dla osób zainteresowanych tematem jednostek pomocniczych samorządu terytorialnego polecamy lekturę monografii Moniki Augustyniak Jednostki pomocnicze gminy, Wolters-Kluwer 2010.

Skupiając się na ustawie o funduszu sołeckim omówiliśmy procedurę wprowadzania funduszu sołeckiego: od uchwały rady gminy o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego, informację o wysokości środków z funduszu i decyzje mieszkańców na zebraniach wiejskich w pierwszym roku, przez wykonanie przedsięwzięć w drugim roku, po wniosek gminy do budżetu państwa o zwrot części wydatków poniesionych na przedsięwzięcia z funduszu sołeckiego w trzecim roku. Ustawa dokładnie opisuje role mieszkańców, organów gminy, sołtysa, radnych, wszystkich zaangażowanych w ten proces osób. Nasze dyskusje dotyczyły także tego – jak włączyć w proces funduszu sołeckiego jak najwięcej mieszkańców sołectw.

Ważnym elementem procesu wprowadzania funduszu sołeckiego może być organizowane jeszcze przez zebraniem wiejskim, nieformalne spotkanie mieszkańców na którym zbierane będą pierwsze propozycje do funduszu – tak aby można było przygotować wstępne kosztorysy, zastanowić się jeszcze nad celowością przedsięwzięć, podyskutować o dalszym rozwoju sołectwa.

2.    Od budżetu gminy do funduszu sołeckiego

Tematykę związaną z procedurą, wydatkowaniem i rozliczaniem funduszu sołeckiego rozpoczęliśmy od wykładu Dariusza Kraszewskiego o budżecie gminy. Fundusz sołecki jest częścią budżetu gminy i dobrze wiedzieć, co ów dokument – na pozór skomplikowany i niezrozumiały  – zawiera, jak go czytać i jakie informacje istotne są dla mieszkańców, członków rad sołeckich, sołtysów czy radnych. Np. gdzie w budżecie gminy znaleźć informacje o rezerwie ogólnej i w jakim trybie zwracać się o środki służące realizacji przedsięwzięć mieszkańców z inicjatywy lokalnej.

Publikacja Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich Budżet gminy bez tajemnic w wersji elektronicznej dostępna jest tutaj.

W części dotyczącej funduszu sołeckiego zastanawialiśmy się nad tym, jakie przedsięwzięcia mogą być finansowane z funduszu sołeckiego. Wybraliśmy 25 najtrudniejszych, naszym zdaniem, pytań z poradnictwa udzielanego na stronie funduszesoleckie.pl i omawialiśmy czy wybrane przedsięwzięcia mogą być finansowane z funduszu sołeckiego: na podstawie ustawy o funduszu sołeckim, ustawy o samorządzie gminnym (przede wszystkim w zakresie art. 6 i 7 dotyczą cych zadań własnych gminy) oraz innych ustaw. Nasza dyskusja dotyczyła niejednokrotnie bardzo szczegółowych przepisów prawnych, np. prawa budowlanego, do których odsyłają pytania o fundusz sołecki.

Szczególny nacisk położyliśmy na właściwe nazewnictwo przedsięwzięć z funduszu sołeckiego, na co zwracaliśmy uwagę m.in. tutaj oraz kontrole funduszu sołeckiego przez Regionalne Izby Obrachunkowe.

3.     Od funduszu sołeckiego do odnowy wsi

Fundusz sołecki może stanowić dla mieszkańców punkt wyjścia do podjęcia innych inicjatyw na rzecz sołectwa. Jednym z takich mechanizmów może być Odnowa Wsi. Na temat Odnowy Wsi u Załączyliśmy dwa artykuły Ryszarda Wilczyńskiego, wojewody opolskiego, od początku zaangażowanego we wprowadzanie tak funduszu sołeckiego jak i mechanizmu odnowy wsi. Więcej o Odnowie wsi można dowiedzieć się m.in. tutaj. O tym, że temat odnowy wsi w ostatnim czasie budzi ożywioną dyskusję można przeczytać w relacjach prasowych, np. tutaj.

Dużo miejsca poświęciliśmy inicjatywie lokalnej, która daje podstawy prawne do wykonania bezpośrednio przez mieszkańców przedsięwzięć na terenie swojego sołectwa. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.

4.    Od prawa do informacji do… tego co każdy chciałby wiedzieć o funkcjonowaniu władzy publicznej

Kwestie praw mieszkańców omawialiśmy na przykładzie materiałów Pozarządowego Centrum Dostępu do Informacji Publicznej i orzeczeń sądowych. Oprócz omawianych wcześniej aktów prawnych każdy z uczestników i uczestniczek naszych zajęć otrzymał również wyciąg z konstytucji zawierający art. 61 określający prawo do informacji oraz ustawę o informacji publicznej.

Rozmawialiśmy m.in. o tym, że każdy ma prawo do wstępu na sesję rady gminy, do udziału w komisjach rady i utrwalania w formie filmu i dźwięku ich obrad (na przykładzie dostępnego tutaj wyroku WSA w Łodzi, sygn. akt II SA/Łd 89/08). Każdy ma  również prawo do zapoznania się w takiej formie w jakiej sobie życzy (np.: kopii ksero, wglądu do akt, bezpłatnych skanów dokumentów wysłanych na podany adres e-mailowy) z pełną dokumentacją dotyczącą funduszu sołeckiego. Chodzi tu np. o uchwały rady gminy, protokoły z sesji rady gminy, dokumenty potwierdzające wydatki z funduszu sołeckiego, wnioski o fundusz sołecki itd. (na przykładzie dostępnego tutaj wyroku WSA w Opolu, sygn. akt II SAB/Op 66/11).

Podczas naszego spotkania zrealizowaliśmy m.in. pełny program szkoleniowy znajdujący się w ofercie Regionalnych Izb Obrachunkowych. Inne przykładowe programy szkoleń dot. funduszu sołeckiego dostępne są dla RIO w Zielonej Górze tutaj  oraz dla Krajowego Stowarzyszenie Sołtysów (KSS) tutaj.

Zdjęcia z naszego majowego spotkania znajdują się niżej, a relację na stronie internetowej sołectwa Rębiszów umieścił uczestnik naszego spotkania pan Piotr Cybulski, sołtys Rębiszowa. Zapraszamy do odwiedzenia strony rebiszow.pl. Piotr  Cybulski wyczerpująco informuje mieszkańców o sprawach dotyczących życia społeczności Rębiszowa.

Dziękujemy wszystkim uczestniokom i uczestniczkom za udział i wspaniałe dyskusje!