W nawiązaniu do pytań samorządów dotyczących terminu zwrotu części kosztów poniesionych z funduszu sołeckiego, jakie wpłynęły w ostatnich dniach sierpnia 2012 r. do Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich, publikujemy decyzje Ministra Finansów z 28 sierpnia 2012 r. o zwrocie części wydatków, w podziale na województwa.

Do 31 sierpnia 2012 r. na rachunki gmin wpłynęły pieniądze stanowiące zwrot części wydatków poniesionych w ramach funduszu sołeckiego w 2011 r. Szczegółowe wysokości zwrotów z podziałem na każdą gminę publikowaliśmy TUTAJ.

Procedura zwrotu części wydatków z funduszu sołeckiego

Problem zwrotu reguluje Ustawa o funduszu sołeckim. Art. 2 ust. 9 Ustawy o funduszu sołeckim traktuje: Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, tryb zwrotu części wydatków gmin w ramach funduszu, kierując się potrzebą zapewnienia środków finansowych dla gmin.

Rozporządzenie Ministra Finansów z 25 stycznia 2010 r. w sprawie trybu zwrotu części wydatków gmin wykonanych w ramach funduszu sołeckiego przewiduje, że gminy występują o zwrot części wydatków do właściwych wojewodów w terminie do 31 maja zaś zwrot części wydatków następuje na rachunek gminy w terminie do dnia 31 sierpnia roku następującego po roku, w którym dokonano wydatków. Rozporządzenie dostępne jest tutaj oraz poniżej:

Pytania SLLGO do Ministra Finansów

5 września 2012 r. SLLGO zwróciło się do Ministra Finansów z wnioskiem dotyczącym informacji publicznej w zakresie uruchomienia w 2012 roku środków na zwrot części wydatków poniesionych przez gminy z funduszu sołeckiego w 2011 r.

Ministerstwo Finansów udzieło odpowiedzi w dniu 19 września 2012 r. oraz – po otrzymaniu 21 września 2012 r. dodatkowych pytań ze strony SLLGO, ze względu na niepełną w ocenie Zarządu SLLGO informację ze strony Ministerstwa – w dniu 12 października 2012 r. Lekturę pism Ministerstwa Finansów polecamy osobom zainteresowanym procedurą zwrotu części wydatków ponoszonych przez samorządy z funduszu sołeckiego.

Pismo Ministerstwa Finansów do SLLGO z dnia 19 września 2012 r. (znak ST2-4834-68/SZH/2012/4520) dostępne jest tutaj.

Pismo Ministerstwa Finansów do SLLGO z dnia 12 października 2012 r. (znak BP 2/4130/10/2/2012/BOC-4835) dostępne jest tutaj.

Decyzje Ministra Finansów

Minister Finansów w dniu 28 sierpnia 2012 r. podjął decyzje wprowadzające zmiany w budżecie państwa – przekazując wojewodom środki stanowiące zwrot części wydatków poniesionych z funduszu sołeckiego w 2011 r. Wojewodowie zobowiązani byli, zgodnie z Ustawą o funduszu sołeckim, przelać pieniądze na rachunki urzędów gmin do dnia 31 sierpnia 2012 r.

W tabeli przedstawiamy informację, kiedy wojewodowie wystąpili do Ministra Finansów o uruchomienie środków dla gmin oraz kiedy Minister Finansów podjął decyzje o wykonaniu przelewów.

Materiał źródłowy:

Decyzje dla wszystkich województw dostępne są w formie jednego pliku PDF TUTAJ.

Przykładowa decyzja Ministra Finansów dotycząca gmin leżących w województwie dolnośląskim znajduje się niżej.

Fundusz sołecki w parlamencie

Zapraszamy do lektury następujących wiadomości:

1. Przedstawiciele Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji oraz Ministerstwa Finansów zapoznali posłów i posłanki z informacją o kontroli realizacji ustawy o funduszu sołeckim. Prezentujemy retransmisję posiedzenia połączonych sejmowych podkomisji rozpatrujących informację rządu 30 sierpnia 2012 r. oraz dokumenty przesłane posłom i posłankom w dniach 11 i 27 września 2012 r.
2. Wiceprezes GUS udzieliła odpowiedzi na interpelację posła Tadeusza Tomaszewskiego w sprawie obliczania kwoty funduszu sołeckiego. Prezentujemy odpowiedź na interpelację, w formie jaka wpłynęła do Marszałek Sejmu 7 sierpnia 2012 r.
3. W ramach akcji Masz Głos Masz Wybór w parlamencie obędzie się spotkanie Klubu Samorządowca, poświęcone kwestii budżetu obywatelskiego. Spotkanie będzie miało miejsce 10 października 2012 r.

1) Informacja o kontroli realizacji ustawy o funduszu sołeckim

Aby uruchomić retransmisję posiedzenia połączonych podkomisji ds. finansów samorządowych oraz podkomisji ds. ustroju samorządu terytorialnego rozpatrujących 30 sierpnia 2012 r. informację rządu o kontroli realizacji ustawy o funduszu sołeckim kliknij na zdjęcie niżej. Film trwa ok. 22 minut i dostępny jest również tutaj.

Jako pierwsza na prośbę Przewodniczącego podkomisji zabrała głos Minister Magdalena Młochowska przekazując głos Szymonowi Wróblowi, Dyrektorowi Departamentu Współpracy z Jednostkami Samorządu Terytorialnego w MAiC. Przedstawiciel MAiC zapoznał członków podkomisji m.in. z celami ustawodawcy towarzyszącymi wprowadzeniu ustawy o funduszu sołeckim, zaznaczając iż ustawę oparto na doświadczeniach wielu gmin w Polsce, które już przed 2009 r. wyodrębniały środki dla jednostek pomocniczych gmin, włączając mieszkańców  w proces decydowania o samorządowych budżetach. Liczba gmin, w których wyodrębniany jest fundusz sołecki utrzymuje się na zbliżonym poziomie w całym kraju. Ustawa o funduszu sołeckim monitorowana jest przez MAiC przy współpracy Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych.

Dyrektor Wróbel przedstawił diagnozę dotyczącą 2009 r., kiedy ustawa zdawała się budzić wątpliwości i stan obecny, gdy ustawa nie budzi zastrzeżeń, zaznaczając wsparcie MSWiA/MAiC dla wprowadzenia ustawy w życie. Przedstawiciel MAiC zwrócił uwagę, m.in., na kwestie: budowania aktywności społecznej, odpowiedzialności lokalnych społeczności za podejmowane rozstrzygnięcia dotyczące funduszu, obowiązek podejmowania przez rady gmin uchwał o funduszu sołeckim. Przedstawiciel MAiC zwrócił uwagę na zaangażowanie lokalnych organizacji społecznych w tematykę funduszu. Organizacje społeczne podejmują działania służące upowszechnieniu wiedzy o funduszu sołeckim i społecznej kontroli realizacji ustawy np. takie jak organizacja konferencji wojewódzkich.

W drugiej części posiedzenia komisji wystąpili Dariusz Atłas Dyrektor Departamentu Finansowania Sfery Budżetowej Ministerstwa Finansów oraz Zdzisława Wasążnik, Dyrektorka Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego. Omawiane przez przedstawicieli Ministerstwa Finansów dane finansowe publikowaliśmy w czerwcu i wrześniu 2012 r.

Materiały źródłowe udostępnione posłom:

• Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji: Informacja dla Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej dot. funkcjonowania ustawy o funduszu sołeckim z dnia 20 września 2012 r. (znak MAC-BM-1650/20/09/12; znak Kancelarii Sejmu 1621-48/12(2) dostępna jest tutaj.

• Ministerstwo Finansów:Informacja z dnia 7 września 2012 r. (znak FS8/0600/4/TMB/2012; znak Kancelarii Sejmu 1621-48/12) dostępna jest tutaj.

Materiały zostały udostępnione przez: Biuro Komisji Sejmowych Kancelarii Sejmu oraz Biura Poselskie.

2) Odpowiedź na interpelację poselską w sprawie obliczania wysokości funduszu sołeckiego w 2012 r.

O działaniach SLLGO związanych z problemem zgodnego z prawem obliczenia kwoty funduszu sołeckiego w 2012 r. pisaliśmy kilkukrotnie na łamach strony funduszesoleckie.pl. Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich złożyło m.in. skargę do Prezesa Rady Ministrów na działania Prezesa GUS. W odpowiedzi na skargę, w dniu 31 lipca 2012 r. Zarząd Stowarzyszenia otrzymał  informację o przyspieszeniu prac GUS związanych z podaniem liczby ludności gmin na dzień 31 grudnia 2011 r. Tożsame w treści stanowisko otrzymał 7 sierpnia 2012 r. poseł Tadeusz Tomaszewski, w odpowiedzi na złożoną 10 lipca 2012 r. interpelację poselską.

Interpelacja nr 6645 posła Tadeusza Tomaszewskiego w sprawie obliczenia wysokości funduszu sołeckiego w 2012 r., złożona do Marszałek Sejmu w dniu 10 lipca 2012 r., dostępna jest tutaj.

Odpowiedź na w/w interpelację udzielona przez wiceprezes GUS w dniu 7 sierpnia 2012 r. dostępna jest poniżej oraz tutaj.

Klub Samorządowca o budżecie obywatelskim

W ramach akcji Masz Głos Masz Wybór, organizowanej przez Fundację im. Stefana Batorego i Stowarzyszenie Szkoła Liderów, w dniu 10 października 2012 r. odbędzie się w Senacie spotkanie dla samorządowców. Spotkanie dotyczyć będzie kwestii budżetu obywatelskiego, w tym funduszu sołeckiego. Czym jest budżet obywatelski? To część budżetu np. jednostki samorządu terytorialnego, o której wiążące decyzje podejmują mieszkańcy. Doświadczenia funduszu sołeckiego mogą ułatwić wprowadzanie budżetów obywatelskich w miastach.

Spotkanie pod honorowym patronatem marszałka Senatu rozpocznie się o godz. 10.00 w sali nr 217.

Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich odpowiada w akcji Masz Głos Masz Wybór za działania dotyczące budżetu obywatelskiego-funduszu sołeckiego. Zapraszamy do zapoznania się z programem spotkania dostępnym tutaj.

Wystąpienie pokontrolne RIO w Katowicach z dnia 23 stycznia 2012 r., Gmina Istebna, znak: WK-6100/35/4/11/12 

We wniosku pokontrolnym (str. 10-11) RIO zwróciło uwagę, że w 2010 r. nie odrzucono wniosków sołectw o przyznanie środków z funduszu sołeckiego, pomimo nie spełniania przez nie formalnego wymogu oszacowania przedsięwzięć oraz, że żadnemu z pracowników Urzędu Gminy w Istebnej nie powierzono na piśmie zadań z zakresu weryfikacji wniosków o przyznanie środków z funduszu sołeckiego.

We wniosku pokontrolnym zalecono: powierzyć pracownikom Urzędu Gminy w Istebnej obowiązki w zakresie weryfikacji wniosków o przyznanie środków z funduszu sołeckiego, stosownie do przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. Nr 52, poz. 420 z późn. zm.), mając na uwadze przepisy art. 68 i art. 69 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.).

Odpowiedź RIO w Katowicach z dnia 2 sierpnia 2012 r. na pytanie wójta gminy Kruszyna, znak: WA-0250/69/12

Regionalna lzba Obrachunkowa w Katowicach wskazuje, że ustawa o funduszu sołeckim nie przewiduje trybu, w którym można by dokonać zmian przedsięwzięć zgłoszonych przez mieszkańców zgodnie z ustawą, poprzez złożenie nowego wniosku lub zmianę wniosku złożonego w termnie do dnia 30 września.

W przypadku rezygnacji z realizacji przedsięwzięcia lub niemożności jego wykonania istnieje możliwość przeznaczenia niewydatkowanych środków na wykonanie w danym roku budżetowym innych zadań, w tym zgodnych z sugestiami przekazanymi przez sołectwo. Tutejsza Izba zwraca jednak uwagę, że wydatek taki traci charakter wydatków z funduszu sołeckiego. Oznacza to m.in., że kwota takiego wydatku nie może być objęta wnioskiem o zwrot z budżetu państwa w formie dotacji.

Wystąpienie pokontrolne RIO w Katowicach z dnia 20 lutego 2012 r., Gmina Krzepice, znak: WK-6100/38/4/11/12

RIO zwraca uwagę, iż wniosek sołectwa powinien być zgodny z uchwałą zebrania wiejskiego.

Wystąpienie pokontrolne RIO w Katowicach z dnia 17 sierpnia 2012 r., Gmina Pawonków, znak: WK-6100/11/4/12

RIO zwraca uwagę, iż nieprawidłowo wyliczono na 2011 r. kwotę bazową będącą składnikiem naliczenia wysokości środków funduszu dla poszczególnych Sołectw Gminy Pawonków na 2011 r.

Wystąpienie pokontrolne RIO w Katowicach z dnia 17 sierpnia 2012 r., Gmina Tworóg, znak: WK-6100/9/4/12

RIO zwróciło uwagę na nieprawidłowo ustalono kwotę funduszu sołeckiego w 2010 r.

Wystąpienie pokontrolne RIO w Katowicach z dnia 24 sierpnia 2012 r., Gmina Rajcza, znak: WK-6100/34/4/11/12

RIO zwróciło uwagę na nieterminowe przekazanie informacji w zakresie wysokości ustalonych środków na fundusz sołecki na 2011 r. dla poszczególnych sołectw Gminy Rajcza.

Wystąpienie pokontrolne RIO w Katowicach z dnia 17 sierpnia, Gmina Wielowieś, znak: WK-6100/10/4/12

RIO stwierdziło, iż w 2010 r. nieprawidłowo ustalono wysokość kwoty bazowej będącej podstawą do wyliczenia wysokości Funduszu Sołeckiego na 2011 r.

Odpowiedź RIO w Katowicach z dnia 22 grudnia 2011 r. na pytanie rady sołeckiej sołectwa Zbory, znak: WA-0250/120/11

RIO w Katowicach odpowiedziało na pytanie o możliwość wyposażenia świetlicy wiejskiej z funduszu sołeckiego. Pytanie rady sołeckiej dostępne jest tutaj.

Odpowiedź RIO w Katowicach z dnia 23 września 2011 r. na pytanie sołtysa sołectwa Zwardoń, znak: WA-0250/94/11

Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach wskazuje, że ustawa o funduszu sołeckim nie przewiduje trybu, w  którym można by dokonać zmian przedsięwzięć zgłoszonych przez mieszkańców zgodnie z ustawą poprzez złożenie nowego wniosku lub zmianę wniosku złożonego w terminie do dnia 30 września.

Odpowiedź RIO w Katowicach z dnia 2 lipca 2010 r. na pytanie wójta gminy Rudziniec, znak: WA-0250/53/10

Zwracamy uwagę, iż interpretacja przyjęta w 2010 r. przez RIO: zmiana przedsięwzięcia wydaje się być jednak dopuszczalna o ile taką wolę wyrazi zebranie wiejskie poprzez stosowną uchwałę, uległa w skali kraju zmianie: niedopuszczalne jest dokonywanie zmian przedsięwzięć.

W tekście informujemy o:

1. Terminie publikacji danych GUS o liczbie ludności gimn według stanu na dzień 31 grudnia 2011 r.,

2. Rozporządzeniu Rady Ministrów z 4 kwietnia 2011 r. którym upowszechniono wiedzę o przesunięciu terminu publikacji danych o liczbie ludności,

3. Źródłach na podstawie których gminy do 31 lipca 2012 r. obliczały wysokość funduszu sołeckiego,

4. Odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące obliczania kwoty bazowej.

Publikowane informacje powstały w oparciu o dokumenty stanowiące informację publiczną.

1. Liczba ludności

Prezes GUS poinformował SLLGO, że do 14 sierpnia poznamy liczbę ludności gmin wg. stanu na 31 grudnia 2011 r.

31 lipca 2012 r. Zarząd Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich (SLLGO) otrzymał pismo Prezesa GUS. Pismo wpłynęło w związku ze skargą Zarządu SLLGO, złożoną w dniu 11 lipca 2012 r. do Prezesa Rady Ministrów na działalność Prezesa GUS, w przedmiocie nie podawania przez Prezesa GUS danych o liczbie ludności gmin na dzień 31 grudnia 2011 r.

W piśmie GUS z 31 lipca 2012 r. (znak GP-09-050-18/2012) do SLLGO, w punkcie 4, czytamy:

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego podjął działania mające na celu maksymalne przyśpieszenie prac, tak aby ostateczne dane o liczbie mieszkańców poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego według stanu w dniu 31 grudnia 2011 r. były dostępne w połowie sierpnia, tj. najpóźniej w dniu 14 sierpnia br.

Pismo Prezesa GUS do SLLGO z 31 lipca 2012 r. dostępne jest tutaj.

Skarga SLLGO na Prezesa GUS skierowana do Prezesa Rady Ministrów z lipca 2012 r. dostępna jest tutaj.

2. Liczba ludności – kto kogo (nie) poinformował?

Prezes GUS w piśmie z 31 lipca 2012 r. stwierdził:

Początkowo termin upowszechnienia danych o liczbie ludności według stanu w dniu 31 grudnia 2011 r. na bazie wyników NSP 2011 przewidywany był na październik 2012 rok. Informacja o przesuniętych (w stosunku do obowiązujących w latach poprzednich) terminach opracowania bilansu stanu i struktury ludności za 2011 rok znalazła się przede wszystkim w Programie badań statystycznych statystyki publicznej na 2011 rok (pbssp) i została upowszechniona w kwietniu 2011 roku wraz z wejściem w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 kwietnia 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie pbssp na rok 2011 (Dz. U. Nr 86, poz. 469).

Program badań statystycznych statystyki publicznej na 2011 r. zmieniany był wielkokrotnie rozporządzeniami Rady Ministrów (pełna lista dostępna jest tutaj). Prawdopodobnie następujący fragment rozporządzenia Rady Ministrów z 4 kwietnia 2011 r. opisuje opóźnienia związane z udostępnianiem liczby mieszkańców wg. stanu na 31 grudnia 2011 r.:

Z listu Prezesa GUS do SLLGO wynika, iż najpóźniej w kwietniu 2011 r. administracja rządowa dysponowała wiedzą, iż dane o liczbie ludności na dzień 31 grudnia 2011 r. nie mogą być i nie będą udostępnione do 31 lipca 2012 r. Za wstępną datę ich udostępnienia przyjęto październik 2012 r. Nie ulega wątpliwości, iż samo przyjęcie w kwietniu 2011 r. rozporządzenia Rady Ministrów nie stanowi upowszechnienia wiedzy o przesunięciu publikacji wyników spisu powszechnego, w zakresie dotyczącym liczby ludności gmin.

Podobnie Rzecznika GUS do SLLGO w punkcie 3. pisma (znak DI-01-626-117/2012) z dnia 17 lipca 2012 r.:

Wg. wiedzy SLLGO na dzień 2 sierpnia 2012 r. administracja rządowa do końca lipca 2012 r. nie przekazała jednostkiom samorządu terytorialnego informacji o opóźnieniu w publikacji danych o liczbie ludności według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. oraz o sposobach postępowiania w sytuacji braku ww. danych. Należy zaznaczyć, iż administracja rządowa nie miała takiego obowiązku.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 kwietnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2011 dostępne jest tutaj.

Pismo rzecznika GUS do SLLGO z dnia 17 lipca 2012 r. dostępne jest tutaj.

3. Liczba ludności – źródła w 2012 r.

W terminie pozwalającym na zgodne z ustawą o funduszu sołeckim informowanie o wysokości funduszu sołeckiego, czyli do 31 lipca 2012 r., dane o liczbie ludności na dzień 31 grudnia 2011 r. podawane przez prezesa GUS, nie były dostępne. W opublikowanych wyjaśnieniach GUS oraz Urzędów Statystycznych podawana była informacja, iż liczba mieszkańców gmin znana będzie najwcześniej w październiu 2012 r. (informacje z Urzędów Statystycznych publikowaliśmy tutaj).

Do 31 lipca 2012 r. fundusz sołecki wyliczany był w oparciu o:

– dane o liczbie ludności podanej przez Prezesa GUS na dzień 31 grudnia 2010 r. (za propozycją opublikowaną na stronie GUS 9 lipca 2012 r. oraz na stronie MAiC 16 lipca 2012 r.),

– dane z gminnych ewidencji ludności (warto zaznaczyć, iż jakkolwiek liczba mieszkańców z gminnej ewidencji ludności jest najbliższa stanowi faktycznemu, to gminy posiadają różne programy do ewidencjonowania liczby mieszkańców zaś w sytuacji braku wskazówek jaką liczbę mieszkańców z ewidencji ująć w obliczeniach np. czy osoby czasowo zameldowane itp., sposób wyliczenia od gminy do gminy może się nieznacznie różnić),

– informacje o stanie ludności na dzień 31 marca 2011 r. (przypuszczalnie najrzadziej – ponieważ komunikat zawierający zbiorcze informacje o liczbie ludności na dzień 31 marca 2011 r., jakkolwiek dostępny był na stronie GUS 26 lipca 2012 r., nie odnosił się w żaden sposób do wyliczania funduszu sołeckiego i nie zawierał podziału ogólnej liczby ludności na gminy).

Ponieważ w piśmie z dnia 31 lipca 2012 r. Prezes GUS kolejny raz poruszył kwestię wstępnego ustalenia funduszu sołeckiego:

Z uwagi na zgłaszane potrzeby informacyjne gmin odnośnie liczby mieszkańców na koniec 2011 roku uprzejmie informuję, że z dniem 26 lipca br. na stronie internetowej zostały umieszczone – w przyśpieszonym terminie – dane o liczbie mieszkańców każdej z gmin w Polsce według stanu w dniu 31 marca 2011 r., stanowiące ostateczne wyniki spisu. Dane te także mogą być wykorzystywane przez gminy dla potrzeb wstępnego ustalenia funduszu sołeckiego na 2013 rok.

Zaząd SLLGO zwróci się do Ministra Administracji i Cyfryzacji, z wnioskiem dotyczącym stanowiska MAiC w kwestii  powtarzającego się komunikatu GUS o wstępnym ustaleniu funduszu sołeckiego na 2013 rok.

Na początku września 2012 r. poinformujemy, ile gmin do 31 lipca 2012 r. zdecydowało się wyliczyć fundusz sołecki korzystając z propozycji GUS o tymczasowym wyliczeniu funduszu z 9 lipca 2012 r. bądź rekomendacji MAiC (tożsamej z propozycją GUS, opublikowanej 16 lipca 2012 r.), ile zaś skorzystało ze wskazówek np. rzecznik Wojewody Mazowieckiego (z 5 lipca 2012 r.), aby wyliczając fundusz sołecki opierać się na danych z gminnych ewidencji ludności.

4. Ministerstwo Finansów

Minister Finansów pismem z dnia 31 lipca 2012 r. (znak ST2-4834-61/KBU/2012/BOC-3797) poinformował Prezesa Zarządu SLLGO, że ustawa o fundusz sołeckim należy do właściwości Ministra Administracji i Cyfryzacji, dlatego też Ministerstwo Finansów nie jest właściwe do zajmowania stanowiska w sprawie wyliczenia kwoty bazowej w 2012 r. w przypadku nie podania przez prezesa GUS informacji o liczbie ludności gmin według stanu na 31 grudnia 2011 r.

Pismo Ministra Finansów do SLLGO (znak ) z dnia 31 lipca 2012 r. dostępne jest tutaj.

NIK kontroluje fundusz sołecki w 11 województwach

Funkcjonowanie funduszy sołeckich stanowiło jednym z tematów kontroli przyjętych do realizacji w 2012 r. przez Delegaturę Najwyższej Izby Kontroli w Gdańsku (nr. kontroli 1. P/12/134, poz. 141 w Zestawieniu tematów kontroli według jednostek organizacyjnych Najwyższej Izby Kontroli. Zestawienie stanowi część Planu prac Najwyższej Izby Kontroli na 2012 rok).

Jak informuje NIK, w programie ww. kontroli wskazano kryteria doboru gmin podlegających kontroli oraz ich ilość, nie wymieniając konkretnych gmin, w których zostaną przeprowadzone kontrole (gminy te są ustalane przed rozpoczęciem kontroli, z uwzględnieniem obowiązujących kryteriów).

Według stanu na dzień 12 lipca 2012 r. prowadzone są kontrole w następujących gminach: Juchnowiec Kościelny, Sztabin i Wysokie Mazowieckie (woj. podlaskie), Kcynia i Lipno (woj. kujawsko-pomorskie), Kaliska (woj. pomorskie), Dywity (woj. warmińsko-mazurskie), Korfantów, Głubczyce i Chrząstowice (woj. opolskie), Kołaczkowo, Kórnik i Śrem (woj. wielkopolskie), Goleniów (woj. zachodnio-pomorskie). Ponadto planuje się przeprowadzenie kontroli w gminach: Piątnica (woj. podlaskie), Gruta i Fabianki (woj. kujawsko-pomorskie), Słupsk, Parchowo i Czarne (woj. pomorskie), Morąg, Rychliki i Wieliczki (woj. warmińsko-mazurskie), Lipka (woj. wielkopolskie), Stargard Szczeciński, Szczecinek i Stepnica (woj. zachodnio-pomorskie), Gostynin, Lesznowola, Raciąż i Sokołów Podlaski (woj. mazowieckie) oraz Gubin, Żary, Trzciel i Słońsk (woj. lubuskie). Przy czym należy zauważyć, że wykaz gmin, w których zaplanowano kontrole ale ich jeszcze nie rozpoczęto może ulec zmianie.

Wystąpienia pokontrolne publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej NIK będziemy udostępniać na bieżąco.

O kontrolach funduszu sołeckiego prowadzonych przez Delegaturę NIK w Gdańsku w 2011 r. pisaliśmy tutaj oraz tutaj.

Materiały źródłowe:

Plan pracy Najwyższej Izby Kontroli na 2012 rok dostępny jest tutaj.

Pismo Delegatury NIK w Gdańsku z 13 lipca 2012 r., znak LGD-0173-011/2012, dostępne jest tutaj.

Informator Brzeski cytuje wypowiedź Wójta Gminy Dębno: kto w zebraniach sołeckich nie uczestniczy, sam eliminuje się z procesu podejmowania decyzji dotyczących własnej miejscowości. Dlatego tak ważne jest, by frekwencja na zebraniach była jak najwyższa.

Fundusz sołecki, zdaniem Informatora Brzeskiego, przyjął się w Gminie Dębno: Gmina Dębno już po raz trzeci rozdysponowała część pieniędzy budżetowych pomiędzy sołectwa korzystając z ustawy o Funduszu Sołeckim. Zdecydowano się na to w przekonaniu, że mieszkańcy sołectwa najlepiej wiedzą, co jest najpilniejsze do wykonania we wsi. Jest to także dobra forma nauki o samorządności. Mieszkańcy na zebraniach sołeckich sami definiują swoje potrzeby i sami podejmują decyzję o tym, co należy zrobić w pierwszej kolejności. Potem ich obowiązkiem jest także dopilnować realizacji zadań ujętych w budżecie gminy. 

Tekst z informatorabrzeskiego.pl dostępny jest tutaj.

Radny zaapelował o przekazanie mieszkańcom gminy informacji dotyczącej głosowania nad uchwałą o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego w gminie Osiek. Burmistrz określił to zachowanie mianem karygodnego.

Przypominamy, iż zgodnie z Konstytucją RP każdy może wziąć udział w sesji rady gminy, a także w dowolny sposób utrwalić jej obrady i np. umieścić film z obrad rady gminy w internecie. Tym samym prośba radnego dotycząca przekazania informacji o tym kto głosował za przyjęciem, a kto za odrzuceniem uchwały o wyodrębnieniu funduszu sołeckiejest zgodna z prawem.

Art. 61 par. 2 Konstytucji RP:

Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.

Relację z sesji rady gminy opublikował Rafał Staszewski w Tygodniku Nadwiślańskim 30 marca 2012 r. Tekst dostępny jest tutaj.

Informacje o funduszu sołeckim

Gmina Dąbrowa udostępnia w atrakcyjnej wizualnie formie informacje dotyczące funduszu sołeckiego.

Korzystając z interaktywnej mapy klikając na wybrane sołectwo, wyświetlają się informacje o inwestycjach z funduszu sołeckiego. Mapa dostępna jest tutaj.

Każde sołectwo posiada opis realizowanych przedsięwzięć wraz z kosztem ich realizacji. Przykładowo:

Na rok 2011,  dla sołectwa Narok, została przyznana kwota w wysokości 23.306,00 zł.

1. Materiały eksploatacyjne do kosy i kosiarki – koszt zadania: 806,00 zł
2. Zakup siatki do bramek na boisko LZS – koszt zadania: 1.000,00zł
3. Wykonanie zadaszenia na placu przed boiskiem LZS – koszt zadania: 6.000,00 zł
4. Wykonanie placu zabaw – koszt zadania: 10.500,00 zł
5. Organizacja uroczystości i imprez dla mieszkańców (dożynki, festyn, obchody dnia Św. Marcina i dzień Mikołaja dla dzieci) – koszt zadania: 5.000,00 zł

Rozwiane wątpliwości co do faktur i rachunków z funduszu sołeckiego

Przestawioną przez urząd prezentację można wzbogacić o dokumenty źródłowe (wnioski, listy obecności z zebrań wiejskich) w tym o dokumenty potwierdzające wydatki z funduszu sołeckiego: faktury i rachunki. Prawdopodobnie będzie miało to miejsce w najbliższym czasie, ponieważ po wniesieniu skargi przez Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wyrokiem z dnia 14 lutego 2012 r., nakazał udostępnienie wszystkich dokumentów, dotyczących wydatków z funduszu sołeckiego.

Sentencja wyroku WSA w Opolu w sprawie II SAB/Op 66/11 dostępna jest tutaj.

Tym samym sąd potwierdził, iż mieszkańcy bez konieczności uzasadniania swojego wniosku, mają prawo zapoznać się z wszystkimi dokumentami potwierdzającymi realizację funduszu sołeckiego.

Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie faktur i rachunków

Stanowisko sądu w Opolu potwierdza orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wyrokiem z 3 stycznia 2012 r. (I OSK 2157/11) sąd stwierdził, iż faktury to informacja publiczna.

Obszerne omówienie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego znajduje się na stronach Pozarządowego Centrum Dostępu do Informacji Publicznej tutaj.

Sprawa II SAB/Op 66/11 prowadzona jest w ramach monitoringu funduszu sołeckiego, programu Budżet obywatelski Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich.

W Tygodniku Krąg czytamy, iż rada sołecka znalazła rozwiązanie. – Wspólnie postanowiliśmy, że fundusz, który został przeznaczony na budowę kortu tenisowego, zostanie wykorzystany na remont reszty drogi od krzyża do mostku – mówi Sylwia Adamczyk, sołtys Rudna.

Zmiana przedsięwzięć funduszu sołeckiego nie jest możliwa – skutkuje to dla gminy utratą zwrotu z budżetu państwa części wydatków poniesionych na fundusz sołecki. Nie ma również nic wspólnego z ideą funduszu sołeckiego polegającą na przekazaniu władzy o decydowaniu o środkach publicznych mieszkańcom sołectw.

Tekst Kamili Kasprzyckiej z 24 lutego 2012 r. dostępny jest tutaj.

Wykonanie wydatków z funduszu sołeckiego

Kontrola kompleksowa gospodarki finansowej przeprowadzona w Urzędach Gmin w Sidrze oraz w Jasionówce przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej (RIO) w Białymstoku objęła również realizację wydatków z funduszu sołeckiego. Ustalenia kontroli zostały zawarte w wystąpieniach pokontrolnych z 28 listopada 2011 r. i 12 stycznia 2012 r., których fragmenty prezentujemy niżej.

Niezmienność przedsięwzięć z funduszu sołeckiego

W przypadku Gminy Sidra w opinii RIO stwierdzone nieprawidłowości były przede wszystkim wynikiem akceptowania pism kierowanych przez Pana Wójta do sołtysów, zawierających propozycję przekazania części środków przysługujących danemu sołectwu w ramach funduszu na odśnieżanie dróg gminnych, a tym samym zmniejszenia kwot na przedsięwzięcia ujęte we wnioskach sołectw (przedsięwzięcia te dotyczyły z reguły remontów bądź modernizacji dróg).

Przypominamy, iż RIO stoją na jednoznacznym stanowisku, iż przedsięwzięcia z funduszu sołeckiego nie mogą zostać zmienione, zaś wszystkie decyzje muszą być podejmowane bezpośrednio przez mieszkańców na zebraniu wiejskim w roku poprzedzającym rok, w którym wydatki są realizowane. Wójt Gminy Sidra nie miał prawa formułować propozycji przekazania części środków z funduszu sołeckiego na inny, niż wskazany przez mieszkańców, cel.

Uchwały o odstąpieniu od funduszu sołeckiego są bezprzedmiotowe

Przypominamy również opinię prawną autorstwa Rafała Trykozko z 2010 roku, iż wszelkie uchwały dotyczące „odstąpienia” od funduszu sołeckiego podobnie jak pisma organów wykonawczych bądź uchwałodawczych gminy nakłaniające do „zrzeczenia się” funduszu sołeckiego są bezprzedmiotowe i nie mają żadnej mocy prawnej.

Opinia na temat odwołania uchwały i pozaustawowego sposobu realizacji funduszu sołeckiego dostępna jest tutaj.

Tym samym np. ewentualna uchwała o „odstąpieniu od funduszu sołeckiego” podjęta przez Radę Miejską Zagórowa  (informacja dostępna tutaj) jest sprzeczna z ustawą i jako taka nie może w żaden sposób wpłynąć na realizację przedsięwzięć, o których zdecydowali mieszkańcy sołectw Zagórowa w 2011 roku.

Wystąpienia pokontrolne RIO w Białymstoku

1. Fragment wystąpienia pokontrolnego dot. Urzędu Gminy Sidra (RIO.I.6001-10/11)

[…] W trakcie kontroli badaniu poddano również wykonanie wydatków w ramach wyodrębnionego w budżecie gminy na 2010 rok funduszu sołeckiego (str. 80-99 protokołu kontroli). Ustalono, że w ciężar funduszu sołeckiego gmina zaewidencjonowała wydatki wykonane na łączną kwotę 138 860,03 zł. Kwota ta została ujęta we wniosku gminy o zwrot z budżetu państwa części (30%) poniesionych wydatków – 31 sierpnia 2011 r. na rachunek budżetu gminy wpłynęła dotacja celowa w wysokości 41 658 zł.

W konsekwencji, wskazane wydatki nie mogły stanowić podstawy wyliczenia dotacji celowej z budżetu państwa tytułem zwrotu części wydatków wykonanych w ramach funduszu, o której mowa w art. 2 ust. 4 ustawy. W świetle ustaleń kontroli gmina Sidra mogła wnioskować o dotację celową w kwocie 30 512,09 zł. Z korespondencji Izby Obrachunkowej z Podlaskim Urzędem Wojewódzkim wynika, że kontrolowana gmina zwróciła nadmiernie pobraną dotację w wysokości 11 145,91 zł oraz uiściła odsetki w kwocie 90 zł. […]

2. Fragment wystąpienia pokontrolnego dot. Urzędu Gminy Jasionówka (RIO.I.6001-11/11)

[…] Kontroli poddano zagadnienie funduszu sołeckiego wyodrębnionego w budżecie gminy na 2010 rok. Analiza prawidłowości obliczenia wysokości środków przypadających poszczególnym sołectwom, przeprowadzona pod kątem zgodności z przepisami art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. Nr 52, poz. 420 ze zm.), wykazała następujące nieprawidłowości (str. 62-65 protokołu kontroli):

a) jako podstawę obliczenia kwoty bazowej przyjęto liczbę mieszkańców gminy wynikającą z prowadzonego przez gminę zbioru danych stałych mieszkańców – 3.116. Zgodnie z ustawą, podstawą obliczenia kwoty bazowej jest liczba mieszkańców zamieszkałych na obszarze danej gminy, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy o dwa lata, ustalona przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Prawidłowo do ustalenia kwoty bazowej powinna być przyjęta liczba mieszkańców wynosząca 2.934 osoby,

b) błędnie wyliczono kwotę dochodów bieżących gminy, przyjętych jako podstawa obliczenia kwoty bazowej. Gmina za 2008 r. osiągnęła dochody w wysokości 6.925.928,39 zł, w tym dochody majątkowe wyniosły: 7.992 zł ze sprzedaży mienia i 180.450 zł z tytułu otrzymanej dotacji na inwestycje. Jako podstawa obliczenia kwoty bazowej przyjęto dochody bieżące w wysokości 6.859.559 zł, zamiast 6.737.486,39 zł.

Ustalona przez kontrolujących kwota bazowa powinna wynosić 2.296,35 zł, zamiast 2.201,40 zł. Kwota funduszu sołeckiego ogółem, wyliczona jako suma kwot należnych poszczególnym sołectwom, została zaniżona o 6.454,19 zł. […]

Wystąpienia pokontrolne RIO w Białymstoku dostępne są tutaj.