Notatka z drugiego czytania projektu zmian ustawy

Przedstawiamy notatkę z drugiego czytania senackiego projektu zmiany Ustawy o funduszu sołeckim (druk senacki nr. 1098 i 1098S), mającego miejsce podczas 73. posiedzenia Senatu RP w dniu 31 marca 2011 roku, rozpatrywanego jako piętnasty punkt porządku obrad. Przedstawiciele Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich, Szymon Osowski i Karol Mojkowski, uczestniczyli w posiedzeniu jako obserwatorzy.

Wicemarszałek Grażyna Sztark około godziny 13:30 otworzyła 15. punkt  porządku obrad 73. posiedzenia Senatu obejmujący drugie czytanie Projektu ustawy o zmianie ustawy o funduszu sołeckim i niektórych innych ustaw (druki senackie 1098 i 1098S). Projekt został wniesiony pod obrady przez grupę senatorów, opublikowany przez Marszałka Senatu w dniu 2 lutego 2011 roku. Pierwsze czytanie projektu odbyło się na posiedzeniu połączonych Komisji Ustawodawczej, Samorządu Terotorialnego i Administracji Państwowej oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 1 marca bieżącego roku.

Drugie czytanie Projektu obejmowało:

Sprawozdanie z posiedzenia połączonych Komisji

Sprawozdawca Komisji Ustawodawczej, Samorządu Terotorialnego i Administracji Państwowej oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz jednocześnie przedstawiciel wnioskodawcy projektu, senator Niewiarowski, przedstawił wspólne sprawozdanie Komisji z pierwszego czytania projektu. Stwierdził, że zgłoszono dwie poprawki, a obecni na posiedzeniu senatorowie połączonych Komisji przyjęli projekt jednogłośnie.

Zdaniem senatora sprawozdawcy fundusz sołecki przyczynia się do aktywizacji mieszkańców wsi i można przyjąć, że w około 20 tysiącach sołectw realizowano konkretne przedsięwzięcia, zaś w 52% uprawnionych gmin przyjęto fundusz sołecki. Powtórzył argumentację na której oparte są założenia projektu zmian Ustawy oraz przedstawił zmiany zawarte w projekcie. Zdaniem wnioskodawcy w około 400 gminach w kraju nie zostały podjęte uchwały o wyodrębnieniu bądź niewyodrębnieniu funduszu sołeckiego. Przedstawił zapis o podejmowaniu decyzji o wyodrębnianiu funduszu sołeckiego przez gminy, odstąpieniu od wymogu lokalizacji funduszu w sołectwie – powołując się na postulaty z terenu – oraz o możliwości zmian przeznaczenia środków w ciągu roku, a także o zmianach w ustawach o ODR i o zbiórkach publicznych.

Senator wnioskodawca zaznaczył, że projekt był konsultowany z korporacjami samorządowymi, odpowiednimi ministerstwami i agencjami oraz że Ustawa nie pociąga za sobą obciążeń budżetu państwa ani obciążeń budżetów gmin w stopniu większym niż obowiązująca ustawa.

Zapytania do sprawozdawcy komisji – upoważnionego reprezentanta wnioskodawcy

Zgodnie z art. 81 Regulaminu Senatu zapytania trwają nie dłużej niż minutę. Odpowiadał sprawozdawca, senator Niewiarowski. W tej części porządku obrad zabrali głos senatorowie:

Stanisław Bisztyga podniósł trzy kwestie: jaki wpływ ustawa wywrze na aktywność gmin, czy nowelizacja wpłynie na to, że więcej gmin będzie podejmować uchwałę o funduszu sołeckim z tych, które uchwał nie podejmują w ogóle oraz spytał się czy gminy składają wnioski o fundusz sołecki razem: w związkach międzygminnych i regionalnych.

Ireneusz Niewiarowski: zdaniem sprawozdawcy łączenie funduszu sołeckiego oraz dokonywanie zmian otwiera nowe możliwości i pozwala poszerzyć krąg gmin i wsi pracujących z funduszem sołeckim, może również zmienić postawy gmin nie podejmujących uchwał o funduszu sołeckim.

Zbigniew Meres: jaki procent zajmują wnioski, które dotyczą wsparcia edukacyjnego?

Ireneusz Niewiarowski: odpowiadał na temat roli ODR, AMiR i samorządów w szkoleniach na temat funduszu sołeckiego.

Jan Dobrzyński: zauważył, że stworzenie funduszu sołeckiego jest fakultatywne, zaś sam otrzymuje wiele zgłoszeń, że wójtowie nie wyrażają zgody na tworzenie funduszy sołeckich, ponieważ wolą przeznaczyć owe środki na inwestycje nie zaś dla wsi. Pytanie senatora Dobrzyńskiego dotyczyło tego, czy nie należałoby wójtów zmobilizować ustawowo do tworzenia funduszy.

Ireneusz Niewiarowski: mówił o fakultatywności funduszu sołeckiego i w swojej opnii uzasadnieniu tego przepisu w czasie tworzenia ustawy z 2009 roku. Zdaniem sprawozdawcy fakultatywność uchwały rady gminy jest wartościowe ze względu na powstającą przy okazji dyskusję o funduszu sołeckim.

Głos przedstawicielki i przedstawiciela rządu

Na sali posiedzeń obecna była wiceminister Hanna Majszczyk (Ministerstwo Finansów) oraz wiceminister Tomasz Siemoniak (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji).

Tomasz Siemoniak: minister zauważył, że rząd bardzo wysoko ocenia realizację ustawy o funduszu sołeckim, podobnie jak współpracę z środowiskami sołeckimi i senatorem wnioskodawcą. Określił, iż liczba 52% uprawnionych gmin wyodrębniających fundusz sołecki przytoczona przez wnioskodawcę, jest bardzo wysoka. Analiza funkcjonowania ustawy – zdaniem ministra – przyniosła bardzo dużą dyskusję wokół tego czy i jak należy ją nowelizować. Minister zauważył, że nie ma stanowiska rządu w sprawie projektu, ale stanowisko ministra jest pozytywne. Zdaniem Tomasza Siemoniaka nowelizacja następuje we właściwym momencie, także dlatego że odbyły się już dwa pełne cykle ustawy i można zobaczyć co się udało, co zaś było przeszkodą. Minister powołał się na analizę rządową projektu i stwierdził, że o wątpliwościach Ministra Finansów – w tym w kwestii dotyczącej konieczności zwiększenia finansowania na rzecz ODR, obciążonych szkoleniami z funduszu sołeckiego – informuje senatorów, ale w ocenie przedstawicieli rządu te problemy nie zmieniają oceny projektu.

Hanna Majszczyk: nie zabrała głosu w sprawie projektu ustawy.

Zapytania do przedstawicieli rządu

Zgodnie z art. 81 Regulaminu Senatu zapytania trwają nie dłużej niż minutę. Odpowiadał przedstawiciel rządu, wiceminister Tomasz Siemoniak. W tej części porządku obrad zabrali głos senatorowie:

Tadeusz Skorupa: pytał się o nawiązywanie umowy o pracę z sołtysami.

Jan Dobrzyński: jeżeli rada gminy nie zajmie stanowiska w sprawie funduszu sołeckiego, domniemuje się, że podejmuje uchwałę o utworzeniu funduszu sołeckiego – senator spytał się o terminy: kiedy rada może zrezygnować.

Tomasz Siemoniak: w odpowiedzi w sprawie wynagrodzeń sołtysów powołał się na dyskusję sprzed kilku lat, jako odrębną kwestię; funkcja sołtysa interpretowana jest jako funkcja tradycyjnie społeczna. Samorządy które się nie wypowiedziały w żadną ze stron mają zostać ustawą senacką skłonione do podejmowania uchwały, zdaniem ministra zapisy ustawy będą miały charakter mobilizujący i nakłaniający do podjęcia świadomej decyzji.

Grzegorz Wojciechowski: zabrał głos w sprawie strategii rozwoju gminy.

Jan Dobrzyński: przedstawił sytuację, w której rada gminy nie zajmuje stanowiska w sprawie funduszu, a część sołectw chciałaby jego wyodrębnienia. Co mają zrobić sołectwa, które zainteresowane są funduszem sołeckim? Czy te sołectwa mają drogę administracyjną dochodzenia swoich pieniędzy?

Tomasz Siemoniak: pytanie senatora Wojciechowskiego skierowane jest do wnioskodawcy. Minister poruszył kwestię konieczności realizacji zadań dotyczących celów publicznych z funduszu sołeckiego. Pytanie senatora Dobrzyńskiego: nie ma drogi roszczenia, mieszkańcy mogą występować na radzie gminy. Jeżeli gmina nie chce funduszu sołeckiego, należy wybrać innych radnych. Zdaniem ministra niewłaściwe byłoby, gdyby sołectwo mogło zaskarżyć radę gminy do sądu, że rada gminy nie podjęła uchwały. Zdaniem ministra wojewodowie zaangażowali się w całe mnóstwo działań edukacyjnych i informacyjnych w sprawie funduszu sołeckiego. Zdaniem ministra nie ma sensu zmuszanie kogokolwiek, aby przeprowadzał działania dotyczącef unduszu sołeckiego; o temacie należy myśleć pozytywnie, ponieważ sołectwo jest słabsze od wójta i gminy.

Grzegorz Wojciechowski: mówił o strategii rozwoju gminy w kontekście funduszu sołeckiego.

Dyskusja

Zgodnie z Regulaminem Senatu wystąpienie w dyskusji nie może trwać dłużej niż 10 minut, wnioski o charakterze legislacyjnym składa się do Marszałka Senatu do momentu zamknięcia dyskusji. Udział w dyskusji wzięli:

Irerenusz Niewiarowski: zdaniem senatora ustawa o funduszu sołeckim odgrywa coraz większą rolę w budzeniu do aktywności mieszkańców wsi. Zdaniem senatora w 51,7% uprawnionych gmin działa fundusz sołecki. Senator wypowiadał się o spodziewanych efektach nowelizacji ustawy, m.in. podniesienie kompetencji i współpracy sieciowej oraz integrację ludności napływowej na wieś. Podkreślał konieczność zintegrowanego systemu rozwoju inicjatyw na wsi. Zwrócił także uwagę na monitoring funduszu sołeckiego i konieczność organizowania szkoleń. Senator złożył poprawki do projektu oraz stwierdził, że konieczna jest obserwacja skutków działań ustawy.

Mariusz Witczak: przedstawił rys historyczny. Zdaniem senatora proponowane przepisy jednie w kosmetyczny sposób zmieniają ustawę i trochę ją modyfikują. Poruszył temat ustaw przygotowywanych w Kancelarii Prezydenta oraz zwrotu części środków wydatkowanych z funduszu sołeckiego z budżetu państwa. Zdaniem senatora należy się cieszyć z Ustawy.

Grzegorz Wojciechowski: przedstawił rys historyczny funkcjonowania sołectw przed funduszem sołeckim oraz mówił o potencjalnym konflikcie strategii rozwoju gminy z wnioskiem o fundusz sołecki. Złożył poprawkę usuwającą zapis o zgodności wniosku ze strategią rozwoju gminy.

Tadeusz Skorupa złożył swoje przemówienie na piśmie do protokołu. Wnioski legislacyjne na piśmie złożyli senatorowie Ireneusz Niewiarowski i Grzegorz Wojciechowski. Przedstawiciel rządu nie ustosunkował się do głosów w dyskusji. Ze wzlgędu na zgłoszone wnioski legislacyjne Senat skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej, Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Ireneusz Niewiarowski: zgłosił wniosek aby poprawki zostały rozpatrzone na bieżącym posiedzeniu senatu.

Zamknięcie punktu obrad

Wicemarszałek Sztark: nie było głosów sprzeciwu. Projekt został skierowany do Komisji w celu przygotowania dodatkowego sprawozdania w celu przeprowadzenia trzeciego czytania projektu.

Uwagi dotyczące przebiegu posiedzenia Senatu

Rozpatrywanie punktu obrad dotyczącego funduszu sołeckiego rozpoczęło się o godz. 13:34 i trwało około 47 minut.  Podczas drugiego czytania projektu zmian Ustawy na sali posiedzeń łącznie z senatorami prowadzącymi obrady obecnych było jednocześnie do 14 senatorów i senatorek. Notatka została sporządzona przez obserwatorów ze Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich.

W dziale MULTIMEDIA udostępniamy nieautoryzowany zapis audio 15. punktu obrad 73. posiedzenia Senatu. Nagranie odsłuchać można tutaj.