Bezpieczeństwo podczas imprez

Wiele wydarzeń organizowanych w ramach funduszu sołeckiego ma miejsce w świetlicach wiejskich lub na placach zabaw. W regulaminie zapisano, iż za bezpieczeństwo osób w świetlicy wiejskiej odpowiada organizator imprezy (sala jest normalnie użytkowana, nie wynajmowana nikomu z zewnątrz). Kto odpowiada za bezpieczeństwo osób i mienie w świetlicy wiejskiej czy na placu zabaw?

W pytaniu wskazano, że odnosi się ono do kwestii bezpieczeństwa związanych z wydarzeniami (imprezami) organizowanymi na terenie obiektów publicznych (świetlic, placów zabaw) w ramach funduszu sołeckiego. Świadczy to o tym, że chodzi o imprezy lub inne wydarzenia finansowane z budżetu gminy, a zatem trudno wskazać jednoznacznie organizatora (czy są nimi osoby ze środowiska danej wsi, czy gmina).

Jeżeli impreza realizowana jest w obiekcie publicznym (gminnym), to należy rozróżnić dwie kwestie dotyczące mienia. Ogólne obowiązki w zakresie dochowania staranności w zarządzaniu mieniem gminy należą do wszystkich osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem – art. 50 Ustawy o samorządzie gminnym. Obowiązki w tym zakresie nie należą jednak z mocy prawa do sołtysa, mimo że Ustawa o samorządzie gminnym przewiduje zarządzanie i korzystanie przez sołectwo z mienia komunalnego w zakresie określonym w statucie (art. 48 ust. 1). Zawarcie odpowiednich postanowień w statucie sołectwa co do przekazania mienia do zarządzania nie może powodować, że sołtys automatycznie staje się odpowiedzialny za stan mienia, z wyłączeniem odpowiedzialności wójta. Statuty sołectw zawierają niekiedy takie postanowienia, aczkolwiek należy wyrazić wątpliwość, czy w toku postępowania sądowego możliwe byłoby mu przypisanie ogólnej odpowiedzialności przy braku wyraźnej winy. Wątpliwości te rozwiałaby sytuacja, w której sołtys odpowiedzialność za określone składniki mienia przyjąłby pisemnie wyrażając zgodę na takie rozwiązanie.

Niezależnie od powyższych wątpliwości, trudno poszukiwać możliwości dochodzenia od sołtysa odpowiedzialności za zniszczenie czy uszkodzenie mienia zarówno podczas imprezy, jak i z innych powodów, poza przypadkami umożliwiającymi przypisanie mu bezpośrednio winy za sprawstwo czy zaniechanie skutkujące powstaniem szkody. Za uszkodzenie mienia podczas imprezy odpowiadała będzie więc osoba, która się tego uszkodzenia (czy np. kradzieży) dopuściła swoim działaniem.

Odnośnie bezpieczeństwa uczestników wydarzenia (imprezy) o takim charakterze i zakresie, należy stwierdzić, że do tego typu imprez nie mają zastosowania przepisy Ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Z zakresu jej regulacji wyłączone są bowiem m.in. imprezy organizowane w domach kultury lub innych podobnych obiektach. Ponadto w przypadku imprez artystyczno-rozrywkowych ustawy tej nie stosuje się do imprez w obiektach, w których liczba udostępnionych miejsc nie przekracza 500, a w przypadku imprez organizowanych poza terenem budynku (np. na stadionie) – 1.000.

Kwestia zasad organizowania imprez o charakterze kulturalnym (niemających charakteru masowego) – i związanych z tym obowiązków organizatora – pojawia się natomiast w Ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. W art. 34 ust. 1 tej Ustawy wskazano, że imprezy artystyczne lub rozrywkowe organizowane w ramach działalności kulturalnej prowadzonej przez osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, wymagają zawiadomienia organu gminy właściwej ze względu na miejsce imprezy. Zawiadomienie powinno określać m.in. miejsce imprezy i przewidywaną liczbę uczestników i być złożone nie później niż 30 dni przed terminem imprezy. Odnośnie bezpieczeństwa uczestników ustawa w art. 34 ust. 3 zawiera wymóg, aby pomieszczenia, obiekty lub miejsca, w których odbywają się imprezy artystyczne i rozrywkowe, a także urządzenia techniczne używane przy ich organizowaniu lub w trakcie ich odbywania, odpowiadały wszelkim wymaganiom przewidzianym prawem. Zaniedbania organizatora w tym zakresie mogą być podstawą pociągnięcia do odpowiedzialności w przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa uczestników spowodowanego np. pożarem, katastrofą budowlaną bądź wypadkiem mającym związek z nieprzystosowaniem obiektów czy urządzeń wykorzystywanych podczas imprezy do wymogów prawa.

W pytaniu nie wskazano, jakim „regulaminem” powierzono odpowiedzialność organizatora za bezpieczeństwo osób znajdujących się w świetlicy. Jeżeli obiekt gminny nie spełnia wymaganych prawem kryteriów bezpieczeństwa, a wójt (burmistrz) zezwala na wykorzystywanie go w celu realizacji imprezy, to ograniczona jest możliwość przypisania komukolwiek (oprócz wójta) odpowiedzialności „za bezpieczeństwo” osób znajdujących się w obiekcie.

Skoro świetlica ma służyć realizacji zadań publicznych, to należy też mieć na uwadze, że nie każda sytuacja przebywania osób w obiekcie oznacza realizację imprezy. Np. urządzenie wigilii dla 20 samotnych osób z terenu sołectwa w świetlicy nie jest z pewnością organizacja imprezy, lecz spotkaniem o charakterze raczej towarzyskim.