20 marca 2014 r. weszła w życie nowa Ustawa z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim

Uchwały podjęte między 20 marca a 31 marca 2014 r.

Uchwały o wydrębnieniu bądź niewyodrębnieniu funduszu sołeckiego podjęte między 20 marca a 31 marca 2014 r. jako podstawę prawną muszą wskazywać nową Ustawę (Ustawę z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim). Uchwały podjęte między 20 marca a 31 marca 2014 r. powołujące się na starą Ustawę (Ustawę z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim) będą nieważne, niezależnie od treści. Kwestia ta została podniesiona przez dr Rafała Trykozko w wypowiedzi dla Dziennika Gazety Prawnej zamieszczonej w artykule Fundusz sołecki lepiej uchwalić na nowo z 20 marca 2014 r.:

[…] problem może być z tymi uchwałami, które będą podejmowane od 20 marca 2014 r. (czyli od wejścia w życie nowej ustawy o funduszu sołeckim), ale z podaniem starej podstawy prawnej. – Te będą nieważne. Dlatego gminy muszą pamiętać o wskazaniu prawidłowych przepisów […]

Uchwały podjęte między 1 stycznia a 19 marca 2014 r.

Poważny problem dotyczy uchwał o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego podjętych między 1 stycznia a 19 marca 2014 r. Wielokrotnie w czasie procesu legislacyjnego nad nową Ustawą zwracaliśmy uwagę, że rządowy projekt nie zawierał przepisów przejściowych. W toku prac parlamentarnych posłowie i senatorowie nie uwzględnili żadnych uwag, w tym dotyczących potencjalnych problemów wynikających ze złamania zasad techniki prawodawczej. Czym skutkują te błędy, w tym brak przepisów przejściowych w nowej Ustawie?

Otóż zgodnie z zasadami techniki prawodawczej uchwała rady gminy (akt prawa miejscowego) wygasa wraz z wygaszeniem mocy obowiązującej ustawy stanowiącej podstawę do jego wydania, czyli w tym przypadku Ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim, o ile z prawa międzyczasowego bądż z nowej ustawy nie wynika nic innego. Takie stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 października 2010 r. (sygn. akt II OSK 1459/09). Nowa Ustawa o funduszu sołeckim niestety nie zawiera żadnych przepisów regulujących ważność uchwał podjętych między 1 stycznia a 19 marca 2014 roku.

W praktyce oznacza to tyle, że uchwały podjęte między 1 stycznia a 19 marca 2014 r. o wyodrębnieniu funduszy sołeckich mogą zostać uznane za nieważne. Wobec powyższego:

dla pewności posiadania funduszu sołeckiego w 2015 roku, w przypadku samorządów, które między 1 stycznia a 19 marca 2014 r. podjęły uchwały o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego na podstawie starej Ustawy (Ustawy z dnia 20 lutego 2009 r.), zalecamy do 31 marca 2014 r. ponowne podjęcie uchwały o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego, tym razem na podstawie Ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim.

Na takim stanowisku stoi również Wojciech Lachiewicz, cytowany w ww. artykule w Dzienniku Gazecie Prawnej:

[…] lepiej, aby gminy uchwaliły decyzje o funduszu na podstawie nowych przepisów. Mają na to jeszcze 11 dni. – Rekomenduję takie działanie, ponieważ nowa ustawa została podjęta z naruszeniem techniki prawodawczej – twierdzi.

Tłumaczy, że nie zawiera ona przepisów przejściowych. – Nie jest w niej wyjaśnione, jak powinny być traktowane uchwały przyjęte na 2015 r. na mocy przepisów, które już nie obowiązują – wskazuje Wojciech Lachiewicz.
Jego zdaniem, jeśli trzymać się wytycznych legislacyjnych, to wszelkie akty wykonawcze podjęte na mocy starej ustawy przestają obowiązywać w momencie wejścia w życie nowej i powstaje konieczność wydania aktualnych rozporządzeń. Taką interpretację można też odnieść do uchwał przyjętych na podstawie starych przepisów. – Nie byłoby tego problemu, gdyby to była nowelizacja, a nie nowa ustawa – zaznacza. […]

Działania Sieci Obywatelskiej – Watchdog Polska

21 marca skierowaliśmy do samorządów gminnych wniosek z art. 241 Kodeksu Postępowania Administracyjnego wnosząc o podjęcie uchwały o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego na podstawie przepisów nowej Ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim. Wniosek dostępny jest po kliknięciu poniższego obrazka oraz TUTAJ.

21 marca opublikowaliśmy w tej sprawie krótki komentarz filmowy dostępny po kliknięciu poniższego obrazka lub na naszym profilu fb TUTAJ:

W marcu 2014 r. opublikujemy opinię prawną dotyczącą zmian wprowadzanych nową Ustawą z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim.

Interpretacja MAiC

Minister Administracji i Cyfryzacji (MAiC) w piśmie o sygnaturze DWJST-WSUST.70-10/2014/DZ skierowanym do wojewodów oraz Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych przedstawił interpretację, iż nie ma konieczności ponownego podejmowania uchwał o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego. Pismo MAiC opublikujemy niezwłocznie po jego udostępnieniu przez KRRIO. Przypominamy jednak, że interpretacje Ministerstwa nie stanowią źródła prawa, a w czasie funkcjonowania starej Ustawy o funduszu sołeckim mieliśmy już doczynienia przynajmniej z trzema przypadkami błędnych interpetacji przepisów o funduszu sołeckim, wydanymi przez instytucje administracji rządowej, weryfikowanymi sądownie, w toku kontroli organów nadzoru bądź przez same organy administracji:

– błędna interpretacja dotycząca braku konieczności podejmowania przez rady gmin uchwał o funduszu sołeckim w sytuacji niewyodrębniania funduszu sołeckiego (wydana w 2009 r. przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, zweryfikowana m.in. wyrokiem WSA w Bydgoszczy z 1 stycznia 2010, sygn. akt I SA Bd 951/09, dostępnym TUTAJ)

– błędna interpretacja dotycząca możliwości łączenia środków sołectw oraz braku możliwości finansowania zakupu środków spożywczych z funduszu sołeckiego (wydana w 2012 r. przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, zweryfikowana uchwałami RIO, o czym pisaliśmy TUTAJ)

– błędna interpretacja dotycząca kwestii wyliczania funduszu sołeckiego na 2013 r. (wydana w 2012 r. przez Główny Urząd Statystyczny, zmieniona przez MAiC na skutek skargi Sieci Obywatelskiej – Watchdog Polska do Prezesa Rady Ministrów, o czym pisaliśmy TUTAJ)

Zalecamy dystans do resortowych wyjaśnień, podkreślamy rangę orzecznictwa! Dlatego dla pewności posiadania funduszu sołeckiego w 2015 roku, w przypadku samorządów, które między 1 stycznia a 19 marca 2014 r. podjęły uchwały o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego na podstawie starej Ustawy (Ustawy z dnia 20 lutego 2009 r.), zalecamy do 31 marca 2014 r. ponownie podjęcie uchwały o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego, tym razem na podstawie Ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim.

POBIERZ PLIK: Wniosek Sieci Obywatelskiej – Watchdog Polska

6 marca 2014 r. Senat przyjął bez poprawek projekt nowej Ustawy o funduszu sołeckim.

Projekt Ustawy (druk senacki 571) dostępny jest po kliknięciu poniższego obrazka oraz TUTAJ.

Retransmisja posiedzenia Senatu z 6 marca 2014 r., podczas którego odbyło się głosowanie nad Ustawą o funduszu sołeckim (między godz. 9:02 a 9:03), dostępna jest po kliknięciu poniższego obrazka oraz TUTAJ.

Ustawa zostaje skierowana do podpisu prezydenta.

Zwracamy uwagę, że ustawa przyjęta przez Senat jest to NOWĄ ustawą, a nie jak informuje Senat na swoich stronach internetowych NOWELIZACJĄ. Uchwalenie NOWEJ ustawy oznacza m.in. iż w momencie, gdy NOWA ustawa wejdzie w życie (7 dni od momentu podpisu przez prezydenta) rady gmin podejmując decyzję o wyodrębnieniu bądź niewyodrębnieniu funduszu sołeckiego, aby uchwała była ważna, muszą powołać się na NOWĄ ustawę o funduszu sołeckim.

Opinie Biura Analiz Sejmowych i Biura Legislacyjnego Sejmu

Publikujemy opinię dr Teresy Augustyniak-Górnej powstałą na zamówienie Biura Analiz Sejmowych (BAS) w sprawie możliwości zmiany po dniu 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy treści wniosku składanego przez sołectwo na podstawie art. 4 ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim, w świetle ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych i ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, w związku ze zmianą do art. 4 ustawy o funduszu sołeckim zawartą w projekcie ustawy z druku nr 1755. Opinia dostępna jest po kliknięciu poniższego obrazka oraz TUTAJ.

Opinia w trzeciej części dotyczy również przepisów, które znajdują się w aktualnej wersji projektu Ustawy, zezwalających na ponowne uchwalenie wniosku o fundusz sołecki przez zebranie wiejskie i zmianę przedsięwzięć lub ich zakresu w trakcie roku budżetowego. Zdaniem autorki w kontekście możliwości dokonywania zmian we wnioskach o fundusz sołecki,

wątpliwości rodzi jednak osłabienie pozycji wójta (burmistrza, prezydenta miasta), będącego organem wykonawczym gminy i organem opracowującym projekt budżetu gminy, a następnie go wykonującym i ponoszącym z tego tytułu odpowiedzialność, względem jednostki pomocniczej gminy – sołectwa.

Opinię dla BAS sporządziła dr Teresa Augustyniak – Górna z Katedry Prawa Finansowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Jak poinformowała nas Kancelaria Sejmu w dniu 4 marca 2014 r. (znak pisma: BKI-141-18079/14),

w trakcie realizacji opinii zamawiający, czyli Podkomisja stała ds. ustroju samorządu terytorialnego, uwzględniając przebieg procesu legislacyjnego dotyczącego ww. projektów zmodyfikowała swoje zamówienie i zrezygnowała z części zlecenia.

Opinię otrzymaliśmy z Kancelarii Sejmu w odpowiedzi na wniosek o informację publiczną. Opinia dostarczona do Kancelarii Sejmu ze względu na tempo procesu legislacyjnego – nie mogła zostać uwzględniona przez posłów. Jak podkreślaliśmy już w 2011 roku, podtrzymując obecnie to stanowisko, nowa Ustawa może doprowadzić do problemów w  realizacji funduszu sołeckiego i rozmyć sprawnie funkcjonujący mechanizm podejmowania decyzji przez mieszkańców. Opinia zamówiona przez Kancelarię Sejmu dotyczy wycinka zmian ujętych w projekcie Ustawy. W naszej ocenie szczególne wątpliwości budzi możliwość nieograniczonej zmiany przedsięwzięć.

W uzupełnieniu publikujemy udostępnione przez Kancelarię Sejmu:

– opinię Biura Legislacyjnego Sejmu z dnia 4 lutego 2014 r. (znak BL-1600-32/14) do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o funduszu sołeckim (druk 2102). Opinia dostępna jest TUTAJ.

– opinię Biura Legislacyjnego  Sejmu z dnia 6 sierpnia 2013 r. (znak BL-1600-249/13) do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o funduszu sołeckim (druk 1755). Opinia dostępna jest TUTAJ.

– opinię Biura Analiz Sejmowych dr Piotra Łysonia z Głównego Urzędu Statystycznego Obszary interwencji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w polityce spójności na lata 2014 – 2020 komplementarne do projektu PROW. Opinia powstała dla Biura Analiz Sejmowych w związku z ww. projektami ustaw. Nie dotyczy jednak w żadnym stopniu funduszu sołeckiego. Opinia dostępna jest TUTAJ.

– listy obecności posłów i gości z posiedzeń komisji sejmowych obradujących nad projektem Ustawy o funduszu sołeckim w dniach: 7 listopada 2013 r., 22 stycznia 2014 r., 6 lutego 2014 r., 7 lutego 2014 r. Listy obecności z ww. posiedzeń Komisji dostępne są TUTAJ.

Nasze zainteresowanie budzi rola Związku Powiatów Polskich (ZPP) w procesie legislacyjnym Ustawy o funduszu sołeckim. W czasie próby nowelizacji Ustawy w 2011 r. przedstawiciel ZPP sugerował zapisy poszczególnych przepisów Ustawy. Projekt z 2011 roku okazał się niekonstytucyjny. Projekt znajdujący się w lutym 2014 r. na etapie prac senackich, a zgłoszony przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, opiera się na tych samych założeniach, co projekt nowelizacji Ustawy z 2011 roku i de facto stanowi jego powielenie. Przy wysokiej aktywności rządu w aktualnym procesie legislacyjnym oraz próbie wprowadzenia nowej Ustawy w życie jeszcze przed 31 marca 2014 r. nie można mówić o merytorycznej dyskusji nad projektem. W ocenie Sieci Obywatelskiej – Watchdog Polska również opinie zgłaszane w czasie nowelizacji Ustawy w 2011 r. nie znalazły odbicia w aktualnym projekcie.

Z retransmisją posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej z 27 lutego 2014 roku można zapoznać się klikając na poniższy obrazek oraz TUTAJ.

Podkreślamy, że obecne prace legislacyjne nie stanowią nowelizacji Ustawy o funduszu sołeckim, tylko dotyczą NOWEJ Ustawy o funduszu sołeckim. Oznacza to, że jeśli nowa Ustawa wejdzie w życie przed 31 marca 2014 roku, w momencie podejmowania uchwał o wyodrębnieniu bądź niewyodrębnieniu funduszu sołeckiego, należy powoływać się na NOWĄ Ustawę.

Jeśli np. 25 marca 2014 r. nowe prawo będzie już obowiązywać, a rada gminy 27 marca 2014 r. podejmie uchwałę o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego powołując się na Ustawę o funduszu sołeckim z 20 lutego 2009 roku, uchwała rady gminy będzie nieważna!

27 lutego 2014 r. w senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej odbędzie się pierwsze czytanie projektu Ustawy o funduszu sołeckim.

Informacja o posiedzeniu znajduje się na stronach internetowych Kancelarii Senatu TUTAJ.

Z projektem Ustawy w kształcie w jakim została przekazana z Sejmu do Senatu (druk senacki nr 571) można zapoznać się po kliknięciu na poniższy obrazek oraz TUTAJ.

Każdy zainteresowany może się zwrócić do Przewodniczącego Komisji (aktualnie funkcję tą pełni senator Janusz Sepioł) o wyrażenie zgody na obserwację obrad Komisji.

Sekretariat Komisji STiAP
tel. 22 694-94-34, fax 22 694-94-33
e-mail: kstap@senat.gov.pl

Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej (STR) obradowała 19 lutego 2014 r. nad projektem Ustawy o funduszu sołeckim.

Zgłoszone zostały dwie poprawki: Klubu Parlamentarnego Twój Ruch (poprawka nie uzyskała większości) oraz Klubu Parlamentarnego PiS (poprawka z uwagami Biura Legislacyjnego Sejmu) uzyskała większość.

Treść poprawek znajduje się TUTAJ.

Z aktualnym stanem prac nad projektem Ustawy o funduszu sołeckim można zapoznać się po kliknięciu poniższego obrazka oraz TUTAJ.

Transmisja obrad posiedzenia Komisji STR z 19 lutego 2014 r. dostępna jest po kliknięciu poniższego obrazka oraz TUTAJ.

Wniosek o udostępnienie infomacji publicznej w monitoringu nowelizacji Ustawy o funduszu sołeckim

14 marca 2011 r., w związku z monitoringiem prac legislacyjnych nad nowelizacją Ustawy o funduszu sołeckim, wystąpiliśmy do prezesa zarządu Związku Miast Polskich (ZMP), Ryszarda Grobelnego, z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej w zakresie opinii Związku Miast Polskich wobec projektu nowelizacji Ustawy o funduszu sołeckim.

W związku z brakiem jakiejkolwiek odpowiedzi ze strony ZMP, zarząd Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, za pośrednictwem Związku Miast Polskich, skargę na bezczynność prezesa zarządu ZMP.

Wniosek SLLGO o nałożenie grzywny na ZMP

ZMP odesłał skargę wraz z odpisem do Stowarzyszenia, mimo ciążącego na Związku Miast Polskich prawnego obowiązku przekazania skargi do sądu. Stowarzyszenie wystąpiło do WSA o nałożenie grzywny na Związek Miast Polskich.

Przypominamy, że wniosek o udostępnienie informacji publicznej nie wymaga uzasadnienia, musi zostać rozpatrzony, a w razie nie udzielenia informacji publicznej można wnieść skargę na bezczynność do właściwego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego bądź – w przypadku wydania decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej, przez instytucję do której zwracamy się z wnioskiem – odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Poradami służy zespół prawników Pozarządowego Centrum Dostępu do Informacji Publicznej.

Wyrok

22 grudnia 2011 r. postanowieniem WSA w Poznaniu po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 08 grudnia 2011 r. sprawy z wniosku S. L. L. G. O. o ukaranie grzywną na podstawie art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.)  Z. M. P. postanawił:

1. wymierzyć Z. M. P. grzywnę w wysokości 500 (pięćset) złotych,

2. zasądzić od Z. M. P. na rzecz S. L. L. G.O. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Sentencja wyroku oraz uzasadnienie znajduje się tutaj.

Szczegóły sprawy i wszystkie dokumenty źródłowe dostępne są tutaj.

Postanowieniem z 22 września 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie umorzył postępowanie dotyczącego bezczynności Szefa Kancelarii Senatu. Skargę na bezczynność Marszałka Senatu do WSA w Warszawie wystosowało Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich (SLLGO).

SLLGO w procesie monitoringu nowelizacji ustawy o funduszu sołeckim zażądało od Marszałka Senatu udostępnienia informacji publicznej – zapisu nagrania 15. punktu posiedzenia Senatu w dniu 30 marca 2011 r. podczas którego odbyło się drugie czytanie projektu nowelizacji w Senacie. Nie otrzymawszy żądanej informacji, zarząd Stowarzyszenia podjął decyzję o skierowaniu skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zgodnie z procedurą skargę przekazuje do WSA skarżony podmiot.

Po otrzymaniu skargi Marszałek Senatu udostępnił żądaną informację (zapis nagrania wideo z posiedzenia Senatu z dnia 30 marca 2011 r.). Następnie pismem z dnia 8 sierpnia 2011 r. strona skarżąca, SLLGO, cofnęła skargę wniesioną do WSA w przedmiotowej sprawie, z uwagi na udostępnienie jej żądanej informacji. W efekcie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zdecydował o umorzeniu postępowania.

Decyzja WSA dostępna jest tutaj.

Z końcem kadencji parlamentu wszystkie zgłoszone, lecz nie przegłosowane projekty ustaw (za wyjątkiem projektów obywatelskich), tracą ważność. Taki los spotkał również senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszu sołeckim i niektórych innych ustaw (druki 1098 i 4192), popularnie określany mianem nowelizacji Ustawy o funduszu sołeckim.

Projekt zgłoszony w styczniu 2011 roku przez grupę senatorów podlegał wielokrotnym zmianom, budząc w trakcie prac w parlamencie liczne kontrowersje. Ostatecznie projekt nie uzyskał akceptacji posłów. Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich uważnie monitorowało proces legislacyjny, regularnie publikując wszelkie dostępne informacje. Dzięki monitoringowi dowiedzieliśmy się m.in. iż projekt nie został poddany w Sejmie drugiemu i trzeciemu czytaniu, zaś Rada Ministrów nie przyjęła stanowiska rządu w sprawie projektu.

Ostatnim dokumentem, dotyczącym senackiego projektu nowelizacji Ustawy o funduszu sołeckim, była opublikowana w lipcu 2011 roku opinia Biura Analiz Sejmowych (dostępna tutaj), w której czytamy, iż projekt nowelizacji m.in. wywołuje negatywne następstwa dla systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego, nie usuwa mankamentów nowelizowanej ustawy o funduszu sołeckim, a nawet wprowadza nowe rozwiązania szkodliwe dla systemu prawa polskiego.

Opinia Biura Analiz Sejmowych oraz koniec kadencji Sejmu w październiku 2011 r. przypieczętowały losy nowelizacji, która w kształcie zaproponowanym przez grupę senatorów nie weszła i nie wejdzie w życie.

Tym samym, jeśli w przyszłości byłaby mowa o nowelizacji Ustawy o funduszu sołeckim, proces legislacyjny będzie musiał zacząć się od początku. Z kompleksowo krytycznej opinii Biura Analiz Sejmowych z dużą pewnością można domniemywać, iż rozwiązania zaproponowane przez senatorów w projekcie nowelizacji z 2011 r. nie zostaną uwzględnione w ewentualnych przyszłych pracach legislacyjnych.

Prośba o zajęcie stanowiska w sprawie nowelizacji

6 lipca 2011 r. SLLGO zwróciło się do przewodniczących klubów parlamentarnych: Tomasza Tomczykiewicza (KP Platformy Obywatelskiej), Mariusza Błaszczaka (KP Prawa i Sprawiedliwości), Stanisława Żelichowskiego (KP Polskiego Stronnictwa Ludowego) oraz Grzegorza Napieralskiego (KP Sojuszu Lewicy Demokratycznej), a także do przewodniczącego i zastępców przewodniczącego Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej z ww. klubów, z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o funduszu sołeckim i niektórych innych ustaw.

Treść pisma SLLGO z 6 lipca 2011 r. dostępna jest tutaj.

Odpowiedź klubów parlamentarnych

Do 8 sierpnia 2011 r. odpowiedzi udzielił jedynie Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej.

Treść pisma KP SLD z 27 lipca 2011 r. dostępna jest tutaj.