Integracja mieszkańców z funduszu sołeckiego?
Omawiamy uchwałę Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z 14 grudnia 2011 r.
Uchwała RIO
Regionalna Izba Obrachunkowa w Warszawie w uchwale z dnia 14 grudnia 2011 Nr Wa.448.2011, w uzasadnieniu do opinii o przedłożonym przez Burmistrza Miasta i Gminy Kalwaria projekcie uchwały budżetowej na rok 2012, na podstawie analizy Załącznika Nr 11 obejmującego plan wydatków na przedsięwzięcia realizowane w ramach Funduszu Sołeckiego w roku 2012, wskazała, że przedsięwzięcie o nazwie integracja mieszkańców sołectwa nie spełnia wymogów wynikających z art. 1 ust. 3 ustawy o funduszu sołeckim, czyli nie może być finansowane z funduszu sołeckiego.
Kwestia sformułowania nazwy przedsięwzięcia stanowi istotny punkt omówienia powyższej uchwały. Jak podkreślam w komentarzu, nie należy interpretować tego rozstrzygnięcia jako zakazu wydatkowania funduszu sołeckiego na przedsięwzięcia spełniające funkcje integracyjne mieszkańców, lecz jako wskazówkę do takiego formułowania nazw przedsięwzięć ujętych we wnioskach o fundusz sołecki, aby były one zgodne z ustawą. Piszę o tym w ostatniej części komentarza.
Uchwała RIO Nr. Wa.448.2011 dostępna jest tutaj.
Podstawa Uchwały RIO
Każde przedsięwzięcie wskazane w uchwalonym przez zebranie wiejskie musi spełniać zgodnie z artykułem 1 ustęp 3 ustawy o funduszu sołeckim łącznie trzy kryteria:
1. musi być zadaniem własnym gminy,
2. służyć poprawie warunków życia mieszkańców,
3. musi zgodne ze strategią rozwoju gminy.
Podstawą wskazań Regionalnej Izby Obrachunkowej było stwierdzenie, że integracja mieszkańców sołectwa nie może być wykonywana w ramach funduszu sołeckiego, ponieważ nie wskazano zadań własnych Gminy jakie mają być w ramach wskazanej integracji realizowane.
Komentarz do Uchwały
Zanim zajmę się samym rozstrzygnięciem słowem wstępu podkreślić należy, że rozstrzygnięcie Regionalnej Izby Obrachunkowej poza badaniem załącznika do uchwały budżetowej powinno dotyczyć również wniosku uchwalonego przez sołectwa. Jeżeli tak kategoryczne stwierdzenie RIO opiera się tylko i wyłącznie o dokumenty związane z uchwałą budżetową to stwierdzenie, iż:
[…] Skład Orzekający zwraca zatem uwagę na potrzebę zweryfikowania ujętych w projekcie wniosków sołectw, w którym zaplanowano w/w wydatki pod kątem wypełnienia przez nie wymogów określonych w cyt. art. 1 ust. 3 ustawy o funduszu sołeckim. Uchwalając budżet Rada Miejska w Górze Kalwarii, zgodnie z kompetencjami wynikającymi z art. 4 ust. 7 w/w ustawy winna odrzucić te wnioski sołectw, w których zamierzone zadania wymogów powyższych nie spełniają […]
może prowadzić do wypaczenia idei funduszu sołeckiego. Podstawowym dokumentem, w którym ujęte jest przedsięwzięcie, jego koszt oraz to czy przedsięwzięcie spełnia warunek poprawy życia mieszkańców oraz czy jest zgodne ze strategią rozwoju gminy, jest wniosek uchwalony przez zebranie wiejskie. Nawet ewentualna pomyłka w przepisywaniu planowanych przedsięwzięć do np. załącznika do uchwały nie powinna skutkować brakiem realizacji przedsięwzięć.
Kluczowe dla omawianej sytuacji jest rozstrzygniecie, czy integracja mieszkańców sołectwa może być realizowana w ramach funduszu sołeckiego. Regionalna Izba Obrachunkowa wskazała, że tak określone zadanie (integracja mieszkańców sołectwa) nie jest zdaniem własnym gminy. Spór w tym zakresie dotyczy, moim zdaniem, jedynie nazewnictwa, a nie tego czy takie przedsięwzięcie będzie możliwe w ramach zadań własnych gminy. Porównać to można do festynu, który jest finansowany przez gminę. Co do zasady nie ma takiego zadania własnego jak festyn, jednak wątpię, aby ktoś wykluczył możliwość finansowania takiego przedsięwzięcia z środków gminy. Po prostu chodzi tu o znalezienie (najczęściej) konkretnego punktu w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Jest to przepis wymieniający przykładowo zadania własne gminy.
Czyli np. festyn to inaczej w zależności od jego tematyki: wykonywanie zadania gminy w zakresie promocji (art. 7 ust. 1 pkt 18 ustawy o samorządzie gminnym), wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej (art. 7 ust. 1 pkt 17 ustawy o samorządzie gminnym), kultury fizycznej (art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o samorządzie gminnym). Zatem festyn będzie związany z wykonywaniem zadania własnego gminy w zależności od tego jak będzie zorganizowany i czego będzie dotyczył.
Identyczna sytuacja związana jest z wykonywaniem przedsięwzięcia integracja mieszkańców sołectwa – może to być np. przedsięwzięcie związane z wspieraniem i upowszechnianiem idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej (art. 7 ust. 1 pkt 17 ustawy o samorządzie gminnym).
Uwzględniając uwagi RIO, w Uchwale nr XX/225/2011 z dnia 28 grudnia 2011 roku w sprawie uchwalenia budżetu gminy Góra Kalwaria na rok 2012 sformułowanie integracja mieszkańców sołectwa ujęte zostało poprawnie jako pobudzanie aktywności obywatelskiej oraz upowszechnianie idei samorządowej (Zestawienie nr 12 do ww. uchwały: sołectwo Czaplin).
Zatem będzie to zadanie własne gminy, natomiast bez wglądu do dokumentów źródłowych: wniosku i protokołu z zebrania wiejskiego trudno wskazywać w jakim zakresie będzie takie przedsięwzięcie służyło poprawie warunków życia mieszkańców. Jednak skoro tak uchwalili mieszkańcy, to z zasady wynika z ich potrzeb i będzie służyło poprawie warunków ich życia.
Uchwała RIO wskazówką dla mieszkańców i urzędników
Zatem stanowisko RIO dotyczy bardziej formy zapisu danego przedsięwzięcia w załączniku do uchwały budżetowej, a nie tego, że takie przedsięwzięcie nie może być realizowane. Identyczne stanowisko przyjęła prawdopodobnie opisywana gmina, ponieważ w załączniku do przyjętej już uchwały budżetowej odnośnie funduszu sołeckiego nie pojawia się przedsięwzięcie integracja mieszkańców sołectwa, a pobudzanie aktywności obywatelskiej oraz upowszechnianie idei samorządowej. Zatem jest to takie samo zadanie, a jedynie inaczej nazwane. Dlatego też, co ponownie podkreślam, nie należy interpretować tego rozstrzygnięcia jako zakaz wydatkowania funduszu sołeckiego na takie przedsięwzięcia, a jedynie wskazówkę do formułowania przedsięwzięć.
Mieszkańcy mogą to robić poprzez napisanie przedsięwzięcia i porównanie go z otwartym katalogiem art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym i następnie wpisanie tego do wniosku np. przez wskazanie iż przedsięwzięcie jest zdaniem własnym gminy wskazanym w art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o samorządzie gminnym.
Na koniec warto podkreślić, iż na VI sesji Rady Miejskiej Góry Kalwarii mającej miejsce 29 marca 2011 r. wszyscy radni głosowali za wyodrębnieniem w budżecie gminy środków na fundusz sołecki w 2012 r. Informacja na ten temat dostępna jest tutaj.
Materiały źródłowe
Uchwała RIO Nr Wa.448.2011 dostępna jest tutaj
Zarządzenie o przedłożeniu projektu budżetu Góry Kalwarii dostępne jest tutaj
Załącznik Nr 11 do projektu budżetu Góry Kalwarii, obejmujący plan wydatków na przedsięwzięcia realizowane w ramach Funduszu Sołeckiego w roku 2012, dostępny jest tutaj
Uchwała Nr XX/225/2011 Rady Miejskiej Góry Kalwarii z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie uchwalenia budżetu gminy na 2012 rok dostępna jest tutaj
Zestawienie nr 12 do Uchwały Nr XX/225/2011 Rady Miejskiej w Górze Kalwarii z dnia 28 grudnia 2011 r. Środki do dyspozycji jednostek pomocniczych Miasta i Gminy Góra Kalwaria na 2012 rok dostępne jest tutaj
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym dostępna jest tutaj lub tutaj.