Obliczanie wysokości środków funduszu sołeckiego

W naszej gminie po raz pierwszy zostanie uruchomiony fundusz sołecki w 2012 roku. Jakie dochody bieżące bierze się do wyliczenia funduszu?

PYTANIE:

Wszystkie bieżące, czyli wszystkie te, które nie są majątkowymi np. ze sprawozdania Rb-NDS? Czy może bieżące, ale po odjęciu na przykład środków otrzymanych w ramach Kapitału Ludzkiego. Bo subwencje i dotacje oraz PO KL bardzo podwyższą kwotę funduszu sołeckiego.

ODPOWIEDŹ:

Jeśli rada gminy, na podstawie art. 1 ust. 1 Ustawy o funduszu sołeckim z dnia 20 lutego 2009 r.  (Dz.U. Nr 52, poz. 420, z późn. zm. – dalej: FundSołU), podjęła uchwałę o wyodrębnieniu w budżecie roku 2012 środków stanowiących „fundusz sołecki” to przy obliczaniu wysokości środków do dyspozycji sołectw bierze się po uwagę pełną sumę dochodów bieżących budżetu gminy wykonanych w roku 2010.

SZCZEGÓŁOWE UZASADNIENIE ODPOWIEDZI:

Według przepisu art. 1 ust. 2 FundSołU, fundusz sołecki nie jest „funduszem celowym” w rozumieniu przepisów Ustawy o finansach publicznych z dnia 29 sierpnia 2009 r. (Dz.U. Nr 157, poz. 1240; z późn. zm. – dalej: FinPublU). Składa się na niego pewna „pula środków”, obliczana według art. 2 ust. 1 FundSołU. Decyzja o przeznaczeniu wzmiankowanych środków na wydatki budżetu oddana jest do gestii poszczególnych sołectw. Dyspozycja sołectwa o przeznaczeniu środków na tak zwane przedsięwzięcia sołeckie, na zasadach z art. 4 FundSołU, uwzględniana jest przez wójta w opracowywanym projekcie budżetu gminy i przez radę gminy w uchwalanym budżecie.

Wysokość środków funduszu sołeckiego na rok 2012 – przewidzianych na każde sołectwo – ustalana jest na podstawie art. 2 ust. 1 FundSołU  – według tam wskazanego wzoru (algorytmu):
 
– gdzie poszczególne symbole odpowiednio będą obejmować:

Lm – liczbę mieszkańców sołectwa według stanu na dzień 30 czerwca 2011 roku (roku poprzedzającego rok budżetowy działania funduszu sołeckiego), określoną na podstawie prowadzonego przez gminę zbioru danych stałych mieszkańców, o którym mowa w art. 44a ust. 1 pkt 1 lit. a Ustawy  o ewidencji ludności i dowodach osobistych z dnia 10 kwietnia 1974 roku (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, z późn. zm.) ,

Kb – kwotę bazową – obliczoną jako iloraz wykonanych dochodów bieżących danej gminy, o których mowa w przepisach o finansach publicznych, za rok 2010 (tj. rok poprzedzający rok budżetowy o dwa lata rok działania funduszu sołeckiego) oraz liczby mieszkańców zamieszkałych na obszarze danej gminy, według stanu na dzień 31 grudnia 2010 roku (roku poprzedzającego rok budżetowy o dwa lata rok działania funduszu sołeckiego), ustalonej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego,

F – wysokość środków przeznaczonych na dane sołectwo, jednak nie więcej niż dziesięciokrotność Kb,

Jak wynika z powyższego wzoru wysokość środków na sołectwo zależy od liczby mieszkańców sołectwa i od zamożności gminy, czyli od zdolności generowania dochodów bieżących.

Kluczowe znaczenie ma wynik wyliczenia kwoty bazowej (Kb), która zależy od wysokości dochodów bieżących gminy za rok poprzedzający rok uruchomienia funduszu sołeckiego o dwa lata i od ilości mieszkańców gminy w tak ustalonym roku (rokiem poprzedzającym o dwa lata rok uruchomienia funduszu sołeckiego na 2012 rok jest rok 2010).

W zakresie pojęcia „dochody bieżące”, przepis art. 2 ust. 1 FundSołU odsyła do przepisów FinPublU. Według art. 211 ust. 1 FinPublU, budżet samorządu składa się z dochodów i wydatków oraz z przychodów i rozchodów. Zgodnie z art. 235 ust. 2 i 3 FinPublU przez dochody bieżące budżetu JST rozumie się te dochody, które nie są dochodami majątkowymi. Dochodami bieżącymi będą między innymi wpływy z podatków i opłat lokalnych, wpływy z najmu i dzierżawy mienia komunalnego, dochody z subwencji i udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych. Dochodami bieżącymi są również nieprzeznaczone na inwestycje dotacje z budżetu państwa do zadań rządowych zleconych i do zadań własnych. Będą nimi także stanowiące dochody środki z Unii Europejskiej na dofinansowania do programów i projektów skutkujących wydatkami bieżącymi (np. na dodatkowe programy zajęć w szkołach). Dochodami bieżącymi budżetu roku 2010 mogły być również wpływy ze zorganizowanych przez sołectwo zbiórek publicznych – w rozumieniu przepisów Ustawy o zbiórkach publicznych z dnia 15 marca 1933 roku (Dz.U. Nr 22, poz. 162; z późn. zm.). W przypadku ostatnio wskazanych wpływów finansowych, należy przypomnieć, że sołectwo nie ma podmiotowości finansowej, dlatego dochody dodatkowo pozyskane przez sołectwo stanowią dochody budżetu gminy.

Wykonanie dochodów budżetu ustalane jest na podstawie ewidencji księgowej prowadzonej w jednostkach budżetowych gminy (w urzędzie, w szkołach, w ośrodku pomocy społecznej). Po zamknięciu roku kalendarzowego każda jednostka budżetowa opracowuje roczne sprawozdanie w wykonania dochodów budżetowych Rb-27S i przedkłada je do wójta gminy. Z jednostkowych sprawozdań o wykonaniu dochodów wójt gminy opracowuje zbiorcze sprawozdanie Rb-27S z wykonania ogółu dochodów budżetu gminy. Zastosowane w sprawozdaniach podziałki klasyfikacyjne (paragrafy dochodów) umożliwiają ustalenie dochodów bieżących i dochodów majątkowych. Po takim ustaleniu wójt opracowuje sprawozdanie Rb-NDS, w którego pozycjach wyodrębnia plan i wykonanie dla „dochodów bieżących” i „dochodów majątkowych”. Stąd słusznie wskazano w pytaniu, że najprostszą metodą ustalenia kwoty wykonanych dochodów bieżących budżetu za rok 2010 jest wgląd do sprawozdania Rb-NDS za rok 2010.

Ważnym przy wyliczaniu kwoty środków funduszu należnych sołectwu jest stosowanie zasady nominalizmu i zasada zaokrąglania wyników. Kwota środków na mieszkańca gminy, jako Kb, powinna być oszacowana, tak jak faktycznie wykonane dochody bieżące, w zaokrągleniu do pełnych groszy. Wynik z sumy liczb (2+ Lm/100) będzie zawsze liczbą dziesiętną skończoną. Jej przemnożenie przez Kb, dające wynik w postaci liczby całkowitej (złotych) i ułamka, zawsze powinno prowadzić do zaokrąglenia ułamka do pełnych groszy. Stąd kwota „F” na konkretne sołectwo będzie wyrażona w złotych i w groszach.

Kwota „F” (środki funduszu na sołectwo), jak to wynika z art. 2 ust. 1 FundSołU  nigdy nie może przekraczać dziesięciokrotności kwoty Kb . Dlatego pula środków funduszu sołeckiego dla sołectwa o liczbie mieszkańców powyżej 800, będzie taka sam jak pula dla sołectwa działającego w tej samej gminie o liczbie mieszkańców równej 800. Wynika to z konstrukcji algorytmu, gdzie to suma [2 + Lm/100] przy kwocie Lm wyższej niż 800 zawsze będzie zrównana do „10” przez który mnożymy kwotę Kb.

W związku z zadanym pytaniem, należy w zakończeniu podkreślić, że następstwem podjęcia uchwały z art. 1 ust. 1 FundSołU, o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego w budżecie roku kolejnego, jest pozbawienie się przez organy gminy (wójta i radę gminy) możliwości decydowania o części środków budżetu rocznego. Ustawowe zasady wyliczania środków przypadających na każde sołectwo z art. 2 ust. 1 FundSołU są „sztywne” i nie zakładają żadnej dowolności lub uznaniowości. Konsekwencją uzależnienia wysokości funduszu sołeckiego od wykonanych dochodów bieżących budżetu jest konieczność brania pod uwagę wszystkich dochodów bieżących, bez względu na to czy były, czy nie były one dochodami celowymi, w tym pochodzącymi z dotacji z budżetu państwa lub ze środków z Unii Europejskiej na dofinansowanie wydatków bieżących gminy.